Γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠ) είναι η ροή του περιεχομένου του στομάχου στον οισοφάγο ή και στο φάρυγγα.

Η νόσος της Γαστρο Οισοφαγικής Παλινδρόμησης χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενες παλινδρομήσεις των οξέων του στομάχου προς τον οισοφάγο προκαλώντας βλάβες στο τοίχωμα του οισοφάγου και συμπτώματα όπως αδιαθεσία, δυσπεψία, πόνο ή καύσο χαμηλά στο θώρακα, δυσκαταποσία και έμετο.

Η νόσος Γαστρο-Οισοφαγικής Παλινδρόμησης είναι χρόνια πάθηση. Όταν ξεκινήσει, συνήθως διαρκεί για πάντα. Η βλάβη στο τοίχωμα (επιθήλιο) του οισοφάγου είναι επίσης χρόνια, αλλά και αναστρέψιμη εφόσον χορηγηθεί θεραπεία.

Εντούτοις, αν μετά την αποκατάσταση του τοιχώματος του οισοφάγου, η θεραπεία διακοπεί, οι βλάβες στον κατώτερο οισοφάγο θα επανεμφανιστούν στη πλειοψηφία των ασθενών μέσα σε λίγους μήνες. Συνεπώς, η θεραπεία της Γαστρο-Οισοφαγικής Παλινδρόμησης, λαμβάνεται για μεγάλα χρονικά διαστήματα είτε αδιάκοπα για κάποιους ειδικούς.

Άτομα με περισσότερα από 2 - 3 επεισόδια παλινδρόμησης την εβδομάδα θεωρούνται ότι πάσχουν από τη Γαστρο-οισοφαγική Παλινδρομική Νόσο. Το συχνότερο σύμπτωμα της παλινδρόμησης είναι το οπισθοστερνικό καύσος (heartburn) το οποίο χαρακτηρίζεται από αίσθημα καύσους ή πίεσης στο μέσον του θώρακα, που συχνά αντανακλά προς το φάρυγγα.

'Aλλα συμπτώματα Γαστρο-Οισοφαγικής Παλινδρόμησης περιλαμβάνουν:

• Παλινδρόμηση οξέος,
• Αίσθημα όξινης γεύσης στο φάρυγγα,
• Δυσφαγία (δυσκολία στην κατάποση),
• Οδυνοφαγία (πόνος στην κατάποση),
• Επίμονη λαρυγγίτιδα και βράγχος φωνής,
• Επίμονος πονόλαιμος,
• Χρόνιος βήχας ειδικά τη νύχτα,
• Άσθμα,
• Αίσθημα θερμότητας στο στομάχι συνοδευόμενο από ποσότητα υγρού στο στόμα,
• Υποτροπιάζουσες λοιμώξεις του αναπνευστικού,
• Επιδείνωση παθήσεων των δοντιών,
• Χρόνια ιγμορίτιδα.

Παράγοντες κινδύνου

Οι διατροφικές συνήθειες του ατόμου είναι δυνατό να συνεισφέρουν στην ανάπτυξη της Γαστρο-Οισοφαγικής Παλινδρόμησης.

Ειδικότερα, ορισμένες τροφές, όπως τα τηγανητά και λιπαρά φαγητά, τα καρυκεύματα, η σοκολάτα, τα αναψυκτικά, ο καφές, το αλκοόλ, οι όξινοι χυμοί, όπως του πορτοκαλιού, μπορούν να εξασθενίσουν τη σύσπαση του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα (ΚΟΣ) και να προκαλέσουν τα συμπτώματα της παλινδρόμησης των γαστρικών οξέων.

Ορισμένες μελέτες αναφέρουν ότι το κάπνισμα έχει αρνητική επίδραση στον κατώτερο οισοφαγικό σφιγκτήρα.

Η παχυσαρκία αποτελεί έναν ακόμα παράγοντα κινδύνου για την ανάπτυξη της Γαστρο-Οισοφαγικής Παλινδρόμησης.

Η χρόνια αυξημένη ενδοκοιλιακή πίεση, όπως συμβαίνει με το χρόνιο βήχα, τη δυσκοιλιότητα ή την άρση βάρους επιτείνει την παλίνδρομη πορεία του περιεχομένου του στομάχου προς τον οισοφάγο ενώ μπορεί να προκαλέσει διαφραγματοκήλη.

Το στρες επιτείνει τα συμπτώματα της Γαστρο-Οισοφαγικής Παλινδρόμησης, διότι ενισχύει την οξύτητα στις εκκρίσεις του στομάχου.

Με ανάλογο τρόπο, στο σύνδρομο Zollinger-Ellison είναι αυξημένη η οξύτητα των εκκρίσεων του στομάχου και οφείλεται στην υπερέκκριση της γαστρίνης από καλοήθη όγκο του παγκρέατος (γαστρίνωμα).

Επίσης σε κάποιες καταστάσεις τα συμπτώματα της Γαστρο-Οισοφαγικής Παλινδρόμησης είναι εντονότερα. Πιο συγκεκριμένα, στη κύηση, τα υψηλότερα ορμονικά επίπεδα της προγεστερόνης, προκαλούν μία χαλάρωση στον κατώτερο οισοφαγικό σφιγκτήρα ενώ παράλληλα αυξάνεται η ενδοκοιλιακή πίεση καθώς το έμβρυο μεγαλώνει.

Και οι δύο αυτοί παράγοντες ενισχύουν την παλίνδρομη πορεία των οξέων του στομάχου.

Με ανάλογο τρόπο, ασθενείς με νοσήματα που εξασθενίζουν τον κατώτερο οισοφαγικό σφιγκτήρα (όπως σκληρόδερμα ή νόσοι του κολλαγόνου) είναι επιρρεπείς στο να αναπτύξουν Γαστρο-Οισοφαγικής Παλινδρόμηση.

Επιπλοκές Γαστρο-Οισοφαγικής Παλινδρόμησης

Η χρόνια παλινδρόμηση των οξέων του στομάχου προς τον κατώτερο οισοφάγο είναι δυνατόν να προκαλέσει:

• Οισοφαγίτιδα,
• Έλκη στον κατώτερο οισοφάγο,
• Στένωση του οισοφάγου,
• Χρόνια Αιμορραγία,
• Λαρυγγίτιδα ή Πνευμονία από εισρόφηση,
• Μεταπλασία του επιθηλίου του οισοφάγου (οισοφάγος Barrett)
• Καρκινογένεση.

Θεραπεία Γαστρο-Οισοφαγικής Παλινδρόμησης

Η θεραπεία της νόσου Γαστρο-Οισοφαγικής Παλινδρόμησης περιλαμβάνει τρεις θεραπευτικές φάσεις:

Συντηρητική αντιμετώπιση Γαστρο-Οισοφαγικής Παλινδρόμησης

Ο πιο απλός τρόπος να αντιμετωπιστεί η Γαστρο-Οισοφαγικής Παλινδρόμηση είναι ο συνδυασμός αλλαγών των διατροφικών συνηθειών που περιλαμβάνει τα ακόλουθα:

• Η απώλεια βάρους συστήνεται σε ΟΛΟΥΣ τους ασθενείς. Το αυξημένο σωματικό βάρος, επιτείνει τη παλίνδρομη ροή των γαστρικών υγρών προς τον οισοφάγο.
• Αποφύγετε τις τροφές που επιδεινώνουν τη παλινδρόμηση. Σε αυτές περιλαμβάνονται τα λιπαρά και τηγανητά, η σάλτσα ντομάτας, η σοκολάτα, ο χυμός πορτοκαλιού, το αγελαδινό γάλα, η μέντα, το αλκοόλ, το σκόρδο και το κρεμμύδι, ο καφές, τα τσάι, τα πικάντικα και τα καρυκεύματα.
• Μη ξαπλώνετε αμέσως μετά τη λήψη του γεύματος.
• Ανυψώστε το κεφάλι κατά τη διάρκεια του ύπνου. Η κλινήρης θέση του σώματος υποβοηθά τη παλίνδρομη πορεία των γαστρικών υγρών. Με την ανύψωση της κεφαλής, η βαρύτητα βοηθά να επιστρέφουν τα γαστρικά υγρά στο στομάχι.
• Λαμβάνετε μικρά γεύματα το βράδυ, ώστε να έχει αδειάσει ο στόμαχος μέχρι να πλαγιάσετε.
• Λαμβάνετε μικρότερα γεύματα, τα οποία επιτρέπουν λιγότερη διάταση του στομάχου και κατά συνέπεια μειωμένες περιοδικές χαλαρώσεις του οισοφαγικού σφιγκτήρα (κατώτερο οισοφαγικό σφιγκτήρα).
• Αποφύγετε το κάπνισμα.
• Αποφύγετε το στρες.
• Αποφύγετε τα πολύ στενά ρούχα στη μέση.

Φαρμακευτική αγωγή Γαστρο-Οισοφαγικής Παλινδρόμησης

Εάν τα συμπτώματα επιμένουν παρά τις αλλαγές στον τρόπο ζωής χρειάζεται φαρμακευτική αγωγή για την εξουδετέρωση των οξέων του στομάχου καθώς και τη μείωση της ποσότητας των οξέων που παράγονται στο στομάχι.

Μία σειρά από σκευάσματα είναι αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση της οξύτητας των εκκρίσεων του στομάχου.

Τα πιο δημοφιλή φάρμακα είναι τα απλά αντιόξινα, οι αναστολείς υποδοχέων ισταμίνης (H2Blockers), και οι αποκλειστές αντλίας πρωτονίων (Proton Pump Inhibitors - PPIs).

Ο όρος εκκόλπωμα χρησιμοποιείται για να περιγράψει μία μικρή σακκοειδή κοιλότητα που επικοινωνεί με τον αυλό ενός κοίλου (σωληνωτού) σπλάγχνου.

Συνηθέστατα το εκκόλπωμα αφορά τον πεπτικό σωλήνα (οισοφάγο, στόμαχο, λεπτό και παχύ έντερο). Όταν σε ένα όργανο ή μία περιοχή υπάρχουν πολλά εκκολπώματα, αναφερόμαστε σε εκκολπωμάτωση του οργάνου ή της περιοχής.

Εκκολπωματίτις είναι η φλεγμονή ενός ή περισσοτέρων εκκολπωμάτων και της γύρω περιοχής, ενώ σαν εκκολπωματική νόσος περιγράφεται το σύνολο των συμπτωμάτων και επιπλοκών που μπορεί να προκληθούν σε περιπτώσεις εκκολπωμάτωσης.

Η συνηθέστερη εντόπιση εκκολπωμάτων είναι το παχύ έντερο (κόλον).

Ηλικιακή κατανομή

Παλαιότερα, η εκκολπωμάτωση θεωρείτο νόσος των ηλικιωμένων αφού η εμφάνισή της σε ηλικίες κάτω των 50 ανήρχετο σε 5%. Πρόσφατα, η συχνότητα εκκολπωμάτωσης σε νέους ασθενείς έχει αυξηθεί και περιγράφεται σε διάφορες μελέτες σε ποσοστά από 18% έως και 34%.

Συμπτώματα - Διάγνωση εκκολπωμάτωσης

Η εκκολπωμάτωση αυτή καθαυτή δεν προκαλεί συμπτώματα. Όταν υπάρχει συμπτωματολογία, αφού αποκλεισθεί άλλη αιτία, αναφερόμαστε πλέον σε εκκολπωματική νόσο.

Τα ενοχλήματα της εκκολπωμάτωσης μπορεί να είναι αμβληχρά ή περισσότερο έντονα και εμφανίζουν ευρύ φάσμα από κατά διαστήματα άλγος στο υπογάστριο ή στο αριστερό πλάγιο της κοιλίας, δυσουρικά ενοχλήματα, δυσκοιλιότητα λόγω στένωσης, αιμορραγίες ή και άλλες επιπλοκές.

Η εκκολπωματική νόσος μπορεί να κατηγοριοποιηθεί ως εξής:

• Συμπτωματική μη επιπλεγμένη εκκολπωμάτωση: μοναδικό επεισόδιο μη ειδικών συμπτωμάτων (πόνος στο υπογάστριο, μετεωρισμός, διάρροια) χωρίς σημεία φλεγμονής,
• Υποτροπιάζουσα συμπτωματική μη επιπλεγμένη εκκολπωμάτωση: περισσότερα του ενός επεισόδια,
• Επιπλεγμένη εκκολπωμάτωση: συνδεδεμένη με σημεία φλεγμονής ή άλλες επιπλοκές.

Η διάγνωση της εκκολπωμάτωσης του παχέος εντέρου γίνεται κλασικά με βαριούχο υποκλυσμό (ακτινολογική εξέταση) και σε βελτιωμένη έκδοση με διπλή σκιαγράφηση.

Ο ρόλος της κολονοσκόπησης είναι επίσης σπουδαίος και φαίνεται ότι οι επιφυλάξεις που υπήρχαν παλιότερα για το φόβο διάτρησης κάποιου εκκολπώματος δεν ισχύουν.

Η αξονική τομογραφία εκτός της ανάδειξης της πάθησης δίνει πληροφορίες για το πάχος του τοιχώματος του εντέρου, όπως και για την ύπαρξη επιπλοκών (περικολικός φλέγμων, απόστημα, διάτρηση προς παρακείμενα όργανα).

Επιπλοκές εκκολπωμάτωσης

Εκκολπωματίτις

Η εκκολπωματίτις είναι η συχνότερη επιπλοκή της εκκολπωμάτωσης. Το 10 - 25% των ασθενών με εκκολπώματα θα εμφανίσουν τουλάχιστον ένα επεισόδιο φλεγμονής. Εξ αυτών, το 30% θα αναπτύξουν επιπλεγμένη εκκολπωματική νόσο.

Η συχνότητα διάτρησης συνδεδεμένης με τη νόσο αυξάνεται. Ο μηχανισμός ανάπτυξης της φλεγμονής έχει σχέση με την απόφραξη του στομίου του εκκολπώματος από εντερικό περιεχόμενο και τα πολύ υψηλά μικροβιακά φορτία.

Ακολουθεί μικρορήξη προς το περικολικό λίπος, το μεσόκολο ή το μεσεντέριο, με αποτέλεσμα το σχηματισμό μίας φλεγμονώδους μάζας. Αν η ρήξη είναι μεγαλύτερη και επέλθει οξέως, είναι πιθανή η δημιουργία ευμεγέθους αποστήματος ή βαριάς περιτονίτιδας.

Οι ασθενείς με εκκολπωματίτιδα εμφανίζουν έντονο, συνήθως συνεχές άλγος στο αριστερό κάτω τεταρτημόριο της κοιλιάς, μερικές φορές συνδυασμένο με αλλαγές στις εντερικές συνήθειες.

Η αποβολή αίματος στην εκκολπωματίτιδα είναι σπάνια. Πυρετός και αύξηση των λευκών αιμοσφαιρίων είναι ο κανόνας, ενώ δυνατόν να συνυπάρχουν ανορεξία, ναυτία και έμετοι.

Μερικοί ασθενείς παραπονούνται για δυσουρία που οφείλεται στον ερεθισμό της ουροδόχου κύστης λόγω γειτνίασης με την περιοχή της φλεγμονής.

Στις επιπλοκές της εκκολπωματίτιδας περιλαβάνονται αποστήματα, συρίγγια, εντερική απόφραξη και διάτρηση στην περιτοναϊκή κοιλότητα. Όλες αυτές οι καταστάσεις απαιτούν επείγουσα χειρουργική αντιμετώπιση.

Υπόνοια ύπαρξης αποστήματος τίθεται όταν παραμένουν πυρετός και αυξημένα λευκά αιμοσφαίρια παρά τη χορήγηση κατάλληλης τριάδας αντιβιοτικών. Κατά την ψηλάφηση της κοιλιάς είναι πιθανό να γίνεται αντιληπτή μία επώδυνη διόγκωση. Η ελεύθερη διάτρηση και γενικευμένη περιτονίτιδα είναι σπάνια, αλλά έχει ιδιαίτερα υψηλή θνητότητα, της τάξης του 35%. Προφανώς απαιτείται επείγουσα χειρουργική αντιμετώπιση.

Συρίγγια

Συρίγγια μεταξύ σιγμοειδούς και ουροδόχου κύστεως είναι αρκετά συνήθης επιπλοκή της εκκολπωματίτιδας. Επανειλημμένες ουρολοιμώξεις, αποβολή φυσαλίδων αέρα ή κοπράνων με τα ούρα αποτελούν σημεία ύπαρξης ενός τέτοιου συριγγίου.

Κολο-κολπικά συρίγγια εκδηλώνονται με την αποβολή κοπράνων από τον κόλπο και συμβαίνουν συχνότερα σε γυναίκες που έχουν υποστεί υστερεκτομή.

Συρίγγια, επίσης, μπορεί να δημιουργηθούν μεταξύ παχέος και λεπτού εντέρου και με το δέρμα (κοπροχόο συρίγγιο).

Αιμορραγία

Η ύπαρξη εκκολπωμάτων αποτελεί συχνή αιτία αιμορραγίας από το κατώτερο πεπτικό. Αν και τα περισσότερα εκκολπώματα εντοπίζονται στο αριστερό κόλον, σχετικά συχνότερα αιμορραγούν εκκολπώματα που βρίσκονται στο δεξιό κόλον.

Σε ένα ποσοστό 3 - 5% ασθενών με εκκολπώματα η αιμορραγία είναι σοβαρή και απαιτεί επείγουσα χειρουργική παρέμβαση. Στις περισσότερες όμως περιπτώσεις αιμορραγίας δίδεται ο απαραίτητος χρόνος για τη σταθεροποίηση, έρευνα και συντηρητική θεραπεία του ασθενούς, χωρίς να αποκλείεται η υποτροπή και η ανάγκη επέμβασης.

Εντερική απόφραξη

Η εντερική απόφραξη αποτελεί σπάνια επιπλοκή. Συνηθέστερα προσβάλλεται το λεπτό έντερο, λόγω καθήλωσης στη φλεγμονώδη μάζα ή δημιουργίας συμφύσεων.

Το σιγμοειδές είναι δυνατόν να αποφραχθεί μετά από επανειλημμένες προσβολές φλεγμονής, με συνέπεια τη σκλήρυνση και ρίκνωση του τοιχώματός του.

Κατά πάσα πιθανότητα θα απαιτηθεί χειρουργική αποκατάσταση.

Θεραπεία εκκολπωμάτωσης

Σε ασθενείς με ασυμπτωματική εκκολπωμάτωση δεν απαιτείται θεραπεία. Οι πάσχοντες μπορεί να ωφεληθούν από κατανάλωση φυτικών ινών. Σε περιπτώσεις ήπιας συμπτωματολογίας η πρώτη αντιμετώπιση μπορεί να είναι τροποποίηση της διατροφής ή συμπληρωματική λήψη φυτικών ινών, με ή χωρίς λήψη αντιβιοτικών.

Αντίθετα, η αντιμετώπιση σχεδόν όλων των επιπλοκών απαιτεί παρέμβαση.

Σε περιπτώσεις αποστήματος ή περιτονίτιδας πρέπει να εκπλυθεί και να παροχετευθεί η περιτοναϊκή κοιλότητα ώστε να αποφευχθούν οι συνέπειες της σήψης από το βαρύ μικροβιακό φορτίο.

Ανάλογα με τις συνθήκες, τις απόψεις και την ικανότητα του χειρουργού είναι δυνατός ο συνδυασμός με εκτομή του τμήματος με τα εκκολπώματα, αλλά κατά πάσα πιθανότητα θα απαιτηθεί προσωρινή κολοστομία (παρά φύσιν έδρα) και αποκατάσταση του εντέρου σε επόμενη επέμβαση.

Ανάλογη επέμβαση θα απαιτηθεί σε περίπτωση στένωσης όταν δεν είναι δυνατόν να προετοιμασθεί το έντερο. Χειρουργική αντιμετώπιση, επίσης, απαιτείται πάντα σε περιπτώσεις συριγγίων, όπου η σύγκλειση του συριγγίου συνδυάζεται με εκτομή του σιγμοειδούς συνήθως.

Το αν και πότε απαιτείται χειρουργική θεραπεία της εκκολπωμάτωσης ή εκκολπωματίτιδας αποτελεί αντικείμενο δύσκολων αποφάσεων που απαιτούν μεγάλη κλινική εμπειρία και κρίση.

Παράγοντες που συνεκτιμώνται είναι η ηλικία (νεώτερα άτομα με εκκολπωμάτωση πρέπει να χειρουργούνται) και οι καταστάσεις μειωμένης αμυντικής ικανότητας (διαβήτης, ανοσοκατασταλμένα άτομα).

Έχοντας υπόψη ότι περίπου το 1/3 των ασθενών που είχαν επεισόδιο οξείας εκκολπωματίτιδας θα εμφανίσουν υποτροπή (έως 54% στην πενταετία) και μάλιστα αρκετοί σε ένα έτος, είναι προφανές ότι η προγραμματισμένη έγκαιρη εκτομή αποτρέπει κινδύνους, νοσηρότητα και την αναγκαιότητα προσωρινής κολοστομίας και σύγκλεισής της με δεύτερη επέμβαση.

Το πάγκρεας είναι σημαντικός και σύνθετος μεικτός αδένας του πεπτικού συστήματος μήκους περίπου 15 εκατοστών και βρίσκεται πίσω από το στομάχι.

Το πάγκρεας παράγει και τροφοδοτεί τον οργανισμό μας με πολλές ορμόνες, όπως η ινσουλίνη, το γλυκαγόνο και η αυξητική ορμόνη. Επίσης, παράγει το παγκρεατικό υγρό για την πέψη, πλούσιο σε ένζυμα που συμμετέχουν στην απορρόφηση λιπιδίων, πρωτεϊνών και υδατανθράκων.

Το πάγκρεας αποτελείται από τέσσερα ανατομικά τμήματα: κεφαλή, αυχένας, σώμα και ουρά.

Επιδημιολογικά στοιχεία καρκίνου παγκρέατος

Ο καρκίνος του παγκρέατος προσβάλει κατά κανόνα άτομα τα οποία βρίσκονται στην 7η με 8η δεκαετία της ζωής τους και προσβάλει και τα δυο φύλλα εξίσου.

Ο καρκίνος του παγκρέατος αποτελεί την τέταρτη αιτία θανάτου από όλα τα κακοήθεις νεοπλάσματα στο πληθυσμό του δυτικού κόσμου και της Αμερικής, κυρίως στο ανδρικό πληθυσμό.

Η βαρύτητα της νόσου εξαρτάται από το στάδιο που βρίσκεται ο καρκίνος, από την έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία, αλλά και από τη θέση που προσβάλει ο καρκίνος (κεφαλή, σώμα ή ουρά του παγκρέατος).

Βασικοί παράγοντες που συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του παγκρέατος είναι:

• Το κάπνισμα, το οποίο έχει συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο, παρόλο που η συσχέτιση είναι μικρή.
• Η αυξημένη κατανάλωση λίπους και το μεγάλο σωματικό βάρος αυξάνουν, επίσης, τον κίνδυνο του καρκίνου.
• Χημικοί παράγοντες, όπως ναφθυλαμίνη και βενζυδίνη, σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης του καρκίνου του παγκρέατος.
• Το ιστορικό χρόνιας παγκρεατίτιδας και έναρξης σακχαρώδους διαβήτη κατά την ενήλικη ζωή (πρόσφατο ιστορικό λιγότερα από δυο έτη), σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του παγκρέατος.

Συμπτωματολογία καρκίνου παγκρέατος

Ανάλογα με την εντόπιση της νόσου -κεφαλή, σώμα, ούρα- ο καρκίνος δίνει διαφορετική συμπτωματολογία, η οποία περιλαμβάνει απώλεια βάρους, ίκτερο (κεφαλή παγκρέατος), στεατόρροια, κοιλιακό ή οσφυϊκό άλγος (σώμα ή ουρά παγκρέατος), δυσπεψία, ναυτία και ενδεχομένως κατάθλιψη.

Η οξεία παγκρεατίτιδα, χωρίς εμφανή αιτία, αποτελεί υποψία της νόσου. Ομοίως, ισχυρή υποψία αποτελεί και η αιφνίδια εμφάνιση σακχαρώδους διαβήτη, σε ασθενείς άνω των 50 ετών, χωρίς οικογενειακό ιστορικό.

Διάγνωση καρκίνου παγκρέατος

Κλινική Εξέταση

Αυτή συνήθως δε βοηθάει σημαντικά στην τελική διάγνωση του καρκίνου στο πάγκρεας, εκτός από τις περιπτώσεις όπου παρατηρούνται εμφανή συμπτώματα, όπως π.χ. ίκτερος.

Υπερηχογραφικός έλεγχος

Ο υπερηχογραφικός έλεγχος αποτελεί το πρώτο βήμα στη διάγνωση καρκίνου παγκρέατος, αναδεικνύει τη διάταση του χοληδόχου και του παγκρεατικού πόρου και την ύπαρξη χωροκατακτητικής εξεργασίας.

Αξονική τομογραφία (CT)

Αυτή η εξέταση δίνει πληροφορίες για την εξαιρεσιμότητα του όγκου. Η Μαγνητική Τομογραφία (MRI), επίσης, χρησιμοποιείται για το ίδιο σκοπό.

Η ενδοσκοπική παλίνδρομη και η μαγνητική χολαγγειοπαγκρεατογραφίας (MRCP) γίνονται σε ασθενείς τους οποίους δεν αναδεικνύεται σαφή μάζα.

Το ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα και η λαπαροσκοπική χειρουργική συμβάλουν τόσο στη διάγνωση όσο και στη σταδιοποίηση της νόσου, όταν αυτή είναι υπαρκτή.

Θεραπεία καρκίνου παγκρέατος

Για τη θεραπεία του καρκίνου του παγκρέατος, ισχύει ο ίδιος κανόνας για όλους τους καρκίνους, όσο νωρίτερα τόσο καλύτερο είναι το αποτέλεσμα της χειρουργικής επέμβασης.

Η πρόληψη στην ομάδα αυξημένου κινδύνου (αιφνίδια εμφάνιση σακχαρώδους διαβήτη και η ανεξήγητη οξεία παγκρεατίτιδα), αποτελεί το πρώτο σοβαρό βήμα και για την έγκυρη διάγνωση και θεραπεία του καρκίνου του παγκρέατος με αποτέλεσμα τη μείωση της θνησιμότητας από αυτήν τη νόσο.

Η χειρουργική αφαίρεση του όγκου από το πάγκρεας είναι η μόνη θεραπευτική επιλογή, η οποία δυνητικά μπορεί να οδηγήσει στην ίαση.

Η αντιμετώπιση του καρκίνου του παγκρέατος αποτελεί ένα πολυσύνθετο πρόβλημα, λόγω της καθυστερημένης διάγνωσης, της ανάγκης εξειδικευμένης χειρουργικής αντιμετώπισης, του μεγάλου αριθμού υποτροπών και της περιορισμένης επιβίωσης.

Οι αποφάσεις για τη θεραπεία και την εξαιρεσιμότητα του όγκου θα πρέπει, σύμφωνα με τις διεθνείς οδηγίες (NCCN guidelines), να λαμβάνονται από χειρουργούς εξειδικευμένους στη χειρουργική του παγκρέατος, που έχουν να επιδείξουν την ανάλογη εμπειρία και παρουσιάζουν υψηλά ποσοστά εξαιρεσιμότητας, ακόμα και σε περιπτώσεις που παλαιότερα θεωρούνταν ανεγχείρητες, όπως όταν υπάρχει διήθηση της πυλαίας φλέβας ή του μεγάλου μεγέθους του όγκου.

Οι περιπτώσεις με παρουσία απομακρυσμένων μεταστάσεων αντιμετωπίζονται κατευθείαν από τον ογκολόγο, σε συνεργασία με επεμβατικό ακτινολόγο, για την ανακούφιση των προβλημάτων, όπως ο ίκτερος και η δωδεκαδακτυλική απόφραξη.

Η εξαιρεσιμότητα του όγκου στο πάγκρεας πλέον χαρακτηρίζεται καλύτερα από την απουσία αντενδείξεων για την εκτομή αυτού, οι οποίες είναι:

• Ο όγκος περιβρογχίζει τα αγγεία του κοιλιακού άξονα ή την άνω μεσεντέριο αρτηρία περισσότερο από 180 μοίρες.
• Πλήρης θρόμβωση της πυλαίας φλέβας.
• Απομακρυσμένες μεταστάσεις.

Αξίζει να σημειωθεί ότι πλέον η διήθηση της πυλαίας φλέβας έως και 50% δεν αποτελεί αντένδειξη, καθώς μπορεί να γίνει εκτομή του διηθημένου τμήματος και αποκατάσταση με φλεβικό ή συνθετικό μόσχευμα.

Θα πρέπει να σημειωθεί, επίσης, ότι η επιλογή των ασθενών για χειρουργική επέμβαση θα πρέπει να βασίζεται στην πιθανότητα ίασης, όπως αυτή ορίζεται και από την πλήρη και σε καθαρά όρια εξαίρεση του νεοπλάσματος. ʼλλοι παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν την ιατρική απόφαση αποτελούν τα συνοδά νοσήματα του ασθενούς και η φυσική του κατάσταση.

Οι χειρουργικές επεμβάσεις για τον καρκίνο του παγκρέατος διακρίνονται στην κλασική παγκρεατοδωδεκαδακτυλεκτομή (Whipple) για τους όγκους της κεφαλής του παγκρέατος και του φύματος του vater, στην περιφερική αλλά και στην ολική παγκρεατεκτομή, ανάλογα με την εντόπιση και το μέγεθος του νεοπλάσματος.

Λιγότερο εκτεταμένες επεμβάσεις για τον καρκίνο του παγκρέατος αναφέρονται στη διεθνή βιβλιογραφία, για περιορισμένο αριθμό ασθενών, με μικρού μεγέθους όγκους και χαμηλής κακοήθειας, όπως η εκπυρήνιση ενός ινσουλινώματος με τη βοήθεια διεγχειρητικού υπερηχογραφήματος. Τροποποιήσεις των παραπάνω επεμβάσεων αποτελούν: η παγκρεατοδωδεκαδακτυλεκτομή με διατήρηση του πυλωρού και η παγκρεατεκτομή με διατήρηση του δωδεκαδακτύλου ή του σπληνός.

Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας που παίζει ρόλο τόσο στη συνολική επιβίωση του ασθενούς, όσο και στον έλεγχο της τοπική υποτροπής, αποτελεί η αφαίρεση των λεμφαδένων του περινευριδιακού αλλά και του περιαγγειακού ιστού της περιοχής.

Ο μέσος όρος νοσηλείας μετά από παγκρεατοδωδεκαδακτυλεκτομή είναι μικρότερος από δύο εβδομάδες, ενώ για την περιφερική μία εβδομάδα.

Οι ασθενείς που αντιμετωπίζονται σε τμήματα χειρουργικής παγκρέατος εμφανίζουν υψηλότερα ποσοστά επιβίωσης, χαμηλότερο ποσοστό επιπλοκών και θνητότητας.

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου αποτελεί το τρίτο συχνότερο κακόηθες νεόπλασμα μετά τον καρκίνο του μαστού και του πνεύμονα και είναι η δεύτερη συχνότερη αιτία θανάτου από καρκίνο.

Καρκίνος του παχέος εντέρου εμφανίζεται στους άνδρες με ελαφρά υψηλότερη συχνότητα και το 75% των ασθενών που διαγιγνώσκονται είναι 65 ετών και άνω.

Το παχύ έντερο αποτελεί το τελικό τμήμα του πεπτικού σωλήνα ο οποίος εκτείνεται από το στόμα μέχρι τον πρωκτό. Το μήκος του είναι περίπου ενάμισι με δύο μέτρα και επιτελεί κυρίως ρόλο αποθήκευσης των υποπροϊόντων της πέψης αλλά και απορρόφησης νερού και ηλεκτρολυτών. Ανατομικά χωρίζεται στο κόλον, το ορθό και τον πρωκτικό σωλήνα.

Όπως και σε όλα τα υπόλοιπα όργανα του σώματος έτσι και στο παχύ έντερο έχουμε την εμφάνιση κακοήθων νεοπλασμάτων με τη συντριπτική πλειοψηφία να αφορά στο αδενοκαρκίνωμα.

Αντιμετώπιση Καρκίνου Παχέος Εντέρου

Η αντιμετώπιση του καρκίνου του παχέος εντέρου είναι πολυπαραγοντική αλλά με κεντρικό το ρόλο της χειρουργικής. Ο ασθενής πρέπει να υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση κατά την οποία θα αφαιρεθεί ο κακοήθης όγκος μαζί με ένα τμήμα του εντέρου καθώς και με όλους τους λεμφαδένες που αντιστοιχούν στην περιοχή.

Το εξαιρεθέν τμήμα θα αποσταλεί για ιστοπαθολογική εξέταση, όπου και θα καθοριστεί το στάδιο της νόσου. Με βάση τη σταδιοποίηση της νόσου κρίνεται η αναγκαιότητα η μη υποβολής του ασθενούς σε επικουρική χημειοθεραπεία ή/και ακτινοβολία.

Η καθιέρωση της λαπαροσκοπικής και ρομποτικής χειρουργικής στην αντιμετώπιση του ασθενούς με καρκίνο του παχέος εντέρου, έχει βελτιώσει θεαματικά τα αποτελέσματα καθώς παρέχει:

• Ευχερέστερη αναγνώριση ευγενών στοιχείων λόγω μεγέθυνσης
• Λιγότερο μετεγχειρητικό πόνο
• Γρηγορότερη κινητοποίηση του ασθενούς και επάνοδο στην καθημερινότητα του
• Ογκολογικά αποτελέσματα απόλυτα συγκρίσιμα με την ανοικτή
• Καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα.
• Αντιμετώπιση των μεταστάσεων

Στο παχύ έντερο η παρουσία μεταστάσεων δηλαδή η εξάπλωση του όγκου σε άλλα όργανα και συγκεκριμένα στο ήπαρ και στους πνεύμονες, αποτελεί ένδειξη προχωρημένης νόσου.

Οι εξελίξεις τόσο της ιατρικής επιστήμης όσο και της τεχνολογίας παρέχουν πλέον πολλές δυνατότητες για την αντιμετώπιση της μεταστατικής νόσου όπως:

• Χειρουργική εκτομή των μεταστάσεων
• Εξάχνωση (κάψιμο) των μεταστάσεων (RF Ablation)
• Εμβολισμός
• Χημειοεμβολισμός
• Χημειοθεραπεία
• Παρακολούθηση - έκβαση

Μετά την αρχική αντιμετώπιση όλοι οι ασθενείς πρέπει να παρακολουθούνται στενά. Το πλάνο παρακολούθησης στο πρώτο χρονικό διάστημα είναι πολύ έντονο και συχνό και τα μεσοδιαστήματα μπορεί να μεγαλώσουν με την πάροδο του χρόνου.

Ο μετεγχειρητικός έλεγχος των ασθενών με καρκίνο του παχέος εντέρου (Follow Up) περιλαμβάνει:

• Αξονική τομογραφία,
• Κολονοσκόπηση,
• Έλεγχος καρκινικών δεικτών,
• Αιματολογικός έλεγχος,
• Κλινική εξέταση.

Ο καρκίνος του Παχέος Εντέρου εμφανίζεται με όλο και πιο αυξημένη συχνότητα στις μέρες μας και αφορά ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού.

Η εφαρμογή προγραμμάτων πρόληψης, η έγκαιρη διάγνωση και η σωστή και επιστημονικά τεκμηριωμένη αντιμετώπιση, έχουν οδηγήσει πλέον σε θεαματική αύξηση της επιβίωσης των ασθενών με καρκίνο παχέος εντέρου, στη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους και σε πολλές περιπτώσεις, στην ίαση.

Η κύστη κόκκυγος ή τριχοφωλεακό συρίγγιο είναι μία χρόνια φλεγμονή στην περιοχή του κόκκυγα.

Ο κυστικός αυτός σχηματισμός δημιουργείται, συνήθως, από διείσδυση τριχών μέσα στο δέρμα, αλλά ενδέχεται να οφείλεται και σε κύστη που σχηματίστηκε κατά την εμβρυϊκή ζωή.

Η κύστη κόκκυγος έγινε γνωστή και ως «νόσος Jeep» κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου καθώς πολλοί Αμερικανοί στρατιώτες υπέφεραν από τη συγκεκριμένη νόσο.

Οδηγώντας τα στρατιωτικά τζιπ επί ώρες στους ανώμαλους, κατεστραμμένους από τον πόλεμο δρόμους, καθόντουσαν σε αυτά για παρατεταμένες χρονικές περιόδους με αποτέλεσμα να υποβάλλονται σε χειρουργικές θεραπείες κύστης κόκκυγα σε στρατιωτικά νοσοκομεία των Η.Π.Α.

Σήμερα η επιστήμη έχει εξελιχθεί και υπάρχει και στην Ελλάδα η επαναστατική μέθοδος που δίνει λύση στο πρόβλημα της κύστης κόκκυγος άμεσα, ανώδυνα και χωρίς τραύμα.

Συμπτώματα κύστης κόκκυγος

Τα συμπτώματα ποικίλλουν, από την εμφάνιση μίας μικρής διόγκωσης μέχρι και τη δημιουργία μεγάλης και επώδυνης φλεγμονώδους μάζας - αποστήματος.

Συχνά, παρατηρείται στην περιοχή εκροή υγρού ή πυώδους υλικού από ένα δερματικό στόμιο (συρίγγιο). Όταν η περιοχή φλεγμαίνει τότε γίνεται ερυθρή, διογκωμένη και σκληρή, ενώ μπορεί να εκρέει και πύον, το οποίο συνήθως έχει πολύ άσχημη οσμή.

Επιπλέον, η φλεγμονή προκαλεί, σε ορισμένες περιπτώσεις, πυρετό, καταβολή του οργανισμού και ναυτία.

Η χωρίς επιπλοκή κύστη κόκκυγος ελάχιστα ενοχλήματα προκαλεί. Συχνά η ύπαρξή της γίνεται αντιληπτή από τη ρύπανση του εσώρουχου με οροαιματηρό υγρό.

Στην οξεία μορφή κύστης κόκκυγος παρουσιάζεται με ισχυρό πόνο, δημιουργία αποστήματος και ίσως πυρετό. Σε αυτήν την περίπτωση, η χειρουργική παρέμβαση πρέπει να είναι άμεση.

Στη χρόνια μορφή παρατηρείται συνεχής ή και κατά διαστήματα έκκριση υγρού.

Θεραπεία κύστης κόκκυγος

Η ενδεικνυόμενη θεραπεία εξαρτάται από την κατάσταση της νόσου. Ένα οξύ απόστημα ελέγχεται, συνήθως, με διάνοιξη και παροχέτευση, ώστε να απελευθερωθεί το πύο, να ελαττωθεί η φλεγμονή και να ανακουφιστεί ο ασθενής από τον πόνο.

Μία χρονίζουσα κύστη κόκκυγος, όμως, θεραπεύεται αποτελεσματικά μόνο με χειρουργική επέμβαση. Η χειρουργική επέμβαση έχει σκοπό να αφαιρεθεί πλήρως η κύστη, μαζί με τους συνοδούς πόρους και τα συρίγγια, ούτως ώστε να εξασφαλισθεί πολύ μικρή πιθανότητα υποτροπής.

Υπάρχουν διάφορες χειρουργικές τεχνικές για περιπτώσεις κύστης κόκκυγος: «η ανοικτή», «η κλειστή» και η «ημίκλειστη». Η επιλογή της κατάλληλης τεχνικής για την επέμβαση γίνεται έπειτα από συζήτηση με το θεράποντα χειρουργό.

Ας σημειωθεί, όμως, ότι στη σύγχρονη χειρουργική, αντί του νυστεριού χρησιμοποιούνται πολύ συχνά εξειδικευμένες μορφές ενέργειας, όπως το Laser ή R-F (ραδιοσυχνότητα), για λιγότερη απώλεια αίματος και ταχύτερη επούλωση, αλλά κυρίως για σημαντικά λιγότερο μετεγχειρητικό πόνο. Η πιθανότητα υποτροπής ουσιαστικά μηδενίζεται.

Το περιεδρικό απόστημα αποτελεί την οξεία φάση μίας ορθοπρωκτικής λοίμωξης, η χρόνια φάση της οποίας είναι το περιεδρικό συρίγγιο.

Το περιεδρικό απόστημα εκδηλώνεται με πόνο και πυρετό, καθώς και με συλλογή πύου στην περιοχή γύρω από τον πρωκτό, ενώ είναι αποτέλεσμα μικροβιακής φλεγμονής της περιπρωκτικής περιοχής.

Η θεραπεία του περιεδρικού αποστήματος είναι αμιγώς χειρουργική και συνίσταται στην έγκαιρη διάνοιξη και ευρεία παροχέτευσή του διά της συντομότερης οδού.

Εάν δε γίνει η σωστή χειρουργική παροχέτευση, υπάρχει μεγάλο ενδεχόμενο υποτροπής του αποστήματος ή δημιουργίας περιεδρικού συριγγίου.

Η περιτονίτιδα είναι ένα σοβαρό και επείγον ιατρικό περιστατικό που πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα.

Η περιτονίτιδα είναι η φλεγμονή του περιτοναίου, δηλαδή της μεμβράνης που επικαλύπτει τα κοιλιακά όργανα και την κοιλότητα της κοιλιάς.

Αίτια Περιτονίτιδας

Στα αίτια της περιτονίτιδας συγκαταλέγονται η διάτρηση της σκωληκοειδούς απόφυσης, η διάτρηση του έλκους του στόμαχου, η διάτρηση του εντέρου, π.χ. έπειτα από κήλη που δεν έχει αντιμετωπιστεί εγκαίρως, η ρήξη της χοληδόχου κύστης, η παγκρεατίτιδα και άλλα.

Περιτονίτιδα μπορεί να προκαλέσει επίσης η απόφραξη του εντέρου με αποτέλεσμα τη γάγγραινα και τη διάτρηση του εντέρου.

Επίσης, τα άτομα που πάσχουν από ερυθηματώδη λύκο έχουν κρίσεις περιτονίτιδας.

Διάγνωση Περιτονίτιδας

Η διάγνωση για την περιτονίτιδα γίνεται με εξέταση του ασθενούς από το γιατρό και λήψη του ιστορικού του. Ακολουθεί γενική εξέταση αίματος, ακτινογραφία και υπέρηχος της κοιλιακής χώρας και του θώρακα. Ενίοτε διενεργείται παρακέντηση ή περιτοναϊκή έκπλυση.

Συμπτώματα Περιτονίτιδας

Τα συμπτώματα που παραπέμπουν σε περιτονίτιδα είναι τα εξής:

• Αυξανόμενος κοιλιακός πόνο,
• Διογκωμένη και ευαίσθητη κοιλιά,
• Ειλεός παραλυτικός, (παράλυση του εντέρου),
• Ναυτία και έμετος,
• Αδυναμία αποβολής κοπράνων ή αερίων,
• Πυρετός,
• Χαμηλή πίεση,
• Δίψα.

Θεραπεία Περιτονίτιδας

Ως επείγουσα και σοβαρότατη κατάσταση η περιτονίτιδα προϋποθέτει άμεση νοσηλεία. Στο νοσοκομείο θα χορηγηθεί αντιβίωση στον ασθενή κι αμέσως μετά θα πραγματοποιηθεί χειρουργική επέμβαση.

Στόχος της επέμβασης είναι είτε να αφαιρεθεί η αιτία του προβλήματος, όπως η ρήξη της σκωληκοειδούς απόφυσης, είτε για να διορθωθεί κάποιο τραύμα, όπως η διάτρηση στο στομάχι ή στο έντερο.

Η πρόγνωση περιτονίτιδας εξαρτάται από την υποκείμενη κατάσταση του ασθενούς, τη ταχύτητα της διάγνωσης και την επακόλουθη θεραπευτική παρέμβαση, την ικανότητα του χειρουργού και άλλους παράγοντες. Αν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως, η περιτονίτιδα μπορεί να οδηγήσει σε σηψαιμία.