Επιστροφή στις αθλητικές δραστηριότητες μετά από χειρουργείο σπονδυλικής στήλης

Γράφει ο  Στυλιανός Ν. Καπετανάκης , Ορθοπαιδικός Χειρουργός – Χειρουργός Σπονδυλικής Στήλης, Επίκουρος Καθηγητής Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, Διευθυντής Ορθοπαιδικής Κλινικής, Ελάχιστα Επεμβατικής Χειρουργικής Σπονδυλικής Στήλης, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών, Υπεύθυνος Ιατρείου Σπονδυλικής Στήλης και Παραμορφώσεων, Ιατρικό Διαβαλκανικό Θεσσαλονίκης

    Οι παθήσεις της σπονδυλικής στήλης (ΣΣ) αποτελούν βασικό αίτιο περιορισμού των επιδόσεων, αλλά και γενικότερα των δραστηριοτήτων των αθλητών. Ο χρόνος επιστροφής στις προ της επέμβασης δραστηριότητες καθώς και η σταδιακή αύξηση της φόρτισης της ΣΣ εξαρτώνται τόσο από την πάθηση όσο και από τη χειρουργική μέθοδο καθώς και τη μετέπειτα διαδικασία αποκατάστασης, διαδικασία κατά την οποία απαιτείται η σύμπραξη του πάσχοντος  αθλητή, του χειρουργού σπονδυλικής στήλης και των συνεργατών αποκατάστασης (φυσίατρος, φυσικοθεραπευτής και γυμναστής).

     Οι νεότερες επεμβατικές διαδερμικές και ενδοσκοπικές μέθοδοι αποτελούν σύμμαχο του αθλητή για ταχύτερη αποκατάσταση και επιστροφή σε επιδόσεις, ακόμη και παγκόσμιου ή ολυμπιακού επιπέδου, καθώς τον απαλλάσσουν από τον πόνο και πιθανό νευρολογικό έλλειμμα, χωρίς να παραβλάπτουν την ανατομία των μυών, των συνδέσμων και των αρθρώσεων της ΣΣ, ωθώντας σε βελτιστοποίηση της απόδοσης.

ΜΙΚΡΟΔΙΣΚΕΚΤΟΜΗ - ΕΝΔΟΣΚΟΠΙΚΗ ΔΙΣΚΕΚΤΟΜΗ ΟΜΣΣ

    Η συχνότερη αιτία οσφυαλγίας και ισχιαλγίας σε αθλητές είναι η κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου (ΚΜΔ). Σε αρκετές περιπτώσεις, η αποφυγή φόρτισης, σε συνδυασμό με φαρμακευτική αγωγή, αρκεί, ώστε να υποχωρήσουν τα συμπτώματα. Σε αποτυχία της συντηρητικής αγωγής, λύση καλείται να δώσει ο χειρουργός ΣΣ με τη διενέγεια μικροδισκεκτομής ή ενδοσκοπικής δισκεκτομής. Στην πρώτη περίπτωση, με ελάχιστη μυική αποκόλληση και δημιουργία μικρού οστικού παραθύρου, αφαιρείται το προπίπτον κομμάτι δίσκου και απελευθερώνεται το νεύρο, που συμπιέζεται. Ο ασθενής βαδίζει από την ίδια ημέρα, την πρώτη εβδομάδα ξεκινά φυσικοθεραπεία του σκέλους και μετά τις 3 εβδομάδες ξεκινούν ασκήσεις ενδυνάμωσης της ράχης. Σε αθλήματα χωρίς μεγάλες φορτίσεις και πιέσεις, η επιστροφή ορίζεται στις 6-8 εβδομάδες, ενώ στα αθλήματα ταχυδύναμης με βάρη, κρούσεις, άλματα η σταδιακή επαναφόρτιση με πρόγραμμα αποκατάστασης επιτρέπει τον ανταγωνισμό περίπου στους 6 μήνες.  Η  ενδοσκοπική αποκατάσταση της ΚΜΔ είναι η νεότερη πρόταση και υπόσχεται ακόμη ταχύτερους χρόνους αποκατάστασης, λόγω διατήρησης ανέπαφων των οπισθίων στηρικτικών δομών, με τα πρώτα αποτελέσματα να είναι άκρως ενθαρρυντικά.

ΑΠΟΣΥΜΠΙΕΣΗ ΣΕ ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΚΑΙ ΠΛΑΓΙΕΣ ΣΤΕΝΩΣΕΙΣ

     Οι στενώσεις της σπονδυλικής στήλης συναντώνται, συνήθως, σε αθλητές προχωρημένης αθλητικής ηλικίας και είναι αποτέλεσμα της ταχύτερης εκφύλισης των δισκικών και οστεοσυνδεσμικών στοιχείων, κυρίως στην οσφυική μοίρα της ΣΣ, λόγω των χρόνιων αυξημένων φορτίσεων σε αθλητές. Μπορούν, πλέον, να αντιμετωπιστούν, είτε με κλασική χειρουργική εξαίρεση του οστού, που προκαλεί τη στένωση με ημιπεταλεκτομή, διαμεσακανθωτομή και τρηματοτομή υπό μικροσκόπιο, είτε να επιλεγεί η διαδερμική τρηματοτομή και η ενδοσκοπική αποκατάσταση  και νευρόλυση. Ο ασθενής βαδίζει άμεσα, ξεκινά φυσικοθεραπεία την πρώτη εβδομάδα, στις 3 με 4 εβδομάδες ξεκινά η ήπια και σταδιακά αυξανόμενη αερόβια άσκηση, στις 6 εβδομάδες προστίθενται ασκήσεις με βάρη και η πλήρης επανένταξη αναμένεται -αναλόγως των απαιτήσεων του σπορ- στους 3-6 μήνες.

ΚΥΦΟΠΛΑΣΤΙΚΗ-ΣΠΟΝΔΥΛΟΠΛΑΣΤΙΚΗ

     Σε περιπτώσεις καταγμάτων σωμάτων σπονδύλων ΣΣ με ανατομική διατήρηση των οπισθίων στοιχείων, η αποκατάσταση μπορεί να γίνει διαδερμικά με έγχυση κονιάματος, υπό ακτινοσκοπικό έλεγχο. Η ανακούφιση από τον πόνο είναι σχεδόν άμεση και ο ασθενής είναι άμεσα περιπατητικός. Μετά από μία μικρή περίοδο αναμονής για υποχώρηση συνδεσμικών κακώσεων και μυϊκών θλάσεων, ο αθλητής  επιστρέφει στις πλήρεις δραστηριότητες σε 6 περίπου εβδομάδες.

ΣΠΟΝΔΥΛΟΔΕΣΙΑ

Σε περιπτώσεις ασταθών καταγμάτων ΟΜΣΣ σε αστάθειες ή σε υποτροπιάζουσας συμπτωματολογίας ισθμικές ολισθήσεις, η λύση είναι η διένεργεια διαυχενικής σταθερής ή δυναμικής σπονδυλοδεσίας ΣΣ ανοικτά ή διαδερμικά με ή χωρίς αποσυμπίεση και χρήση μοσχεύματος, για να προαχθεί η σύντηξη και σταθεροποίηση οστών και υλικών. Ο ασθενής βαδίζει μετά το πρώτο 24ωρο, η φυσικοθεραπεία των σκελών αρχίζει από την πρώτη εβδομάδα, οι ασκήσεις, όμως, ενδυνάμωσης κορμού ξεκινούν μετά το δίμηνο και επίταση της αποκατάστασης επιλέγεται μετά το τρίμηνο, για να έχει επιτευχθεί ικανό επίπεδο fusion, συνεπώς η αποκατάσταση είναι βραδύτερη. Η πλήρης επανένταξη αναμένεται αναλόγως των απαιτήσεων της δραστηριότητας σε 6 -12 μήνες.