Θεραπευτικές επιλογές για τη Μετατραυματική Δυσκαμψία του Αγκώνα
Γράφει ο Δρ. Παναγιώτης Γιαννακόπουλος, Ορθοπεδικός, Κλινικής Άνω Άκρου Μικροχειρουργικής, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών
Η ανώδυνη κίνηση στην άρθρωση του αγκώνα είναι κρίσιμης σημασίας για τη φυσιολογική λειτουργία, καθώς μας επιτρέπει μεταξύ άλλων να λαμβάνουμε την τροφή και να τη φέρνουμε στο στόμα. Η απώλεια αυτής της κίνησης λόγω δυσκαμψίας μετά από τραυματισμό μπορεί να προκαλέσει σημαντική αναπηρία, δυσχεραίνοντας την εκτέλεση κρίσιμων δραστηριοτήτων της καθημερινότητας.
Η μετατραυματική δυσκαμψία του αγκώνα είναι δύσκολο να αντιμετωπιστεί, και επομένως η πρόληψη είναι υψίστης σημασίας. Βασικά μέτρα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την πρόληψη της μετατραυματικής δυσκαμψίας του αγκώνα είναι η πρώιμη χειρουργική επέμβαση για κάταγμα ή αστάθεια της άρθρωσης, καθώς και η ενεργή κινητοποίηση.
Αιτιολογία και συμπτώματα
Η τάση της άρθρωσης του αγκώνα να αναπτύσσει δυσκαμψία μετά από τραύμα αναγνωρίζεται ευρέως μεταξύ των ορθοπεδικών και μπορεί να προκύψει ακόμα και μετά από ήπιο τραυματισμό. Πέρα από την άμεση σχέση μεταξύ δυσκαμψίας και τραύματος της άρθρωσης του αγκώνα, κακής αποκατάστασης και άσκοπης παρατεταμένης ακινητοποίησης, η μετατραυματική δυσκαμψία μπορεί να οφείλεται σε διάφορους παράγοντες που διακρίνονται σε ενδογενείς κι εξωγενείς. Οι εξωγενείς αιτίες αφορούν στη συρρίκνωση των μαλακών μορίων της άρθρωσης, ενώ οι ενδογενείς σχετίζονται με ενδαρθρικά κατάγματα, βλάβες στον αρθρικό χόνδρο, συμφύσεις αλλά και φλεγμονώδεις παθήσεις, όπως η οστεοαρθρίτιδα.
Τα κύρια συμπτώματα της άρθρωσης περιλαμβάνουν πόνο στον αγκώνα, μειωμένη κίνηση της άρθρωσης και το αίσθημα «κλειδωμένου» αγκώνα.
Αντιμετώπιση
Στόχος της θεραπείας της μετατραυματικής δυσκαμψίας είναι η αποκατάσταση ενός λειτουργικού, αν όχι φυσιολογικού, εύρους κίνησης του αγκώνα. Οι τρέχουσες θεραπευτικές επιλογές κυμαίνονται από συντηρητική έως χειρουργική, με ποικίλα ποσοστά επιτυχίας, επεμβατικότητας και επιπλοκών.
Η επιλογή της τεχνικής που θα χρησιμοποιηθεί εξαρτάται από την αιτιολογία της δυσκαμψίας της άρθρωσης και την εμπειρία του χειρουργού.
Υπάρχουν διάφορες τεχνικές, εφόσον ενδείκνυται η χειρουργική θεραπεία, όπως οι εξής:
- Ανοικτή χειρουργική επέμβαση για την απελευθέρωση ενός δύσκαμπτου αγκώνα
- Αρθροσκοπική αποκατάσταση
- Αρθροπλαστική
Ανοικτή απελευθέρωση
Η ανοικτή επέμβαση για τη θεραπεία της μετατραυματικής δυσκαμψίας του αγκώνα αφορά κυρίως περιπτώσεις όπου η υποκείμενη αιτία σχετίζεται με κάποιο οστικό πρόβλημα. Τέτοια προβλήματα που επηρεάζουν την κίνηση του αγκώνα περιλαμβάνουν την έκτοπη οστεοποίηση, τα χρόνια ενδαρθρικά κατάγματα και τις βλάβες στον αρθρικό χόνδρο. Αυτές οι καταστάσεις είναι πιο περίπλοκες και συνήθως απαιτούν ανοιχτή χειρουργική επέμβαση.
Αρθροσκόπηση
Τα τελευταία χρόνια η αρθροσκοπική χειρουργική εφαρμόζεται όλο και περισσότερο για την απελευθέρωση ενός δύσκαμπτου αγκώνα, καθώς ως ελάχιστα επεμβατική τεχνική, συνοδεύεται από σημαντικά πλεονεκτήματα. Με την αρθροσκόπηση ο τραυματισμός των παρακείμενων ιστών είναι ελάχιστος, όπως κι ο μετεγχειρητικός πόνος, ενώ αντίστοιχα μικρότερος είναι ο χρόνος ανάρρωσης κι ο κίνδυνος επιπλοκών, σε σύγκριση με ανοικτές επεμβάσεις. Ωστόσο, η αρθροσκοπική αποκατάσταση δεν ενδείκνυται σε όλους τους τύπους δυσκαμψίας, παρά μόνο σε περιπτώσεις συρρίκνωσης των μαλακών μορίων της άρθρωσης και για λύση συμφύσεων.
Αρθροπλαστική
Όταν η συντηρητική θεραπεία κι ακολούθως οι πιο ήπιες επεμβατικές λύσεις (π.χ. αρθροσκόπηση) αποτύχουν, τότε η έσχατη λύση στο πρόβλημα της μετατραυματικής δυσκαμψίας του αγκώνα είναι η αντικατάσταση της πάσχουσας άρθρωσης με μια νέα, τεχνητή.
Η αρθροπλαστική μπορεί να είναι ολική (αντικατάσταση ολόκληρης της άρθρωσης) ή μερική (αντικατάσταση ενός μόνο τμήματος της άρθρωσης, όπως η κεφαλή κερκίδας).
Ωστόσο, ως επέμβαση χαρακτηρίζεται από σημαντικούς περιορισμούς για τον ασθενή, όπως π.χ. η απαγόρευση άρσης βάρους άνω των 5 κιλών (ιδανικά συστήνεται η αποφυγή άρσης βαρών άνω του ενός κιλού), λόγω υψηλού κινδύνου φθοράς της πρόθεσης και χαλάρωσης των υλικών της.
Γι’ αυτό και η αρθροπλαστική του αγκώνα ενδείκνυται μόνο σε περιπτώσεις ατόμων μεγάλης ηλικίας που έχουν περιορισμένες απαιτήσεις.