Ο καρκίνος του εντέρου – ορθού (colorectal cancer) είναι ένας από τους συχνότερους καρκίνους. Προσβάλλει, συνήθως, άτομα άνω των 40 και κυρίως άνω των 50 ετών, όμως, υπάρχουν σημαντικές εξαιρέσεις, όπου ο καρκίνος αυτός προσβάλλει πολύ νέα άτομα ως συνέπεια βλάβης στα γονίδια.

Οι βλάβες στα γονίδια κληρονομούνται κι έτσι υπάρχουν οικογένειες όπου ο καρκίνος του εντέρου προσβάλλει αρκετά μέλη 2, 3 ή περισσοτέρων γενεών.

Screening: Ο έλεγχος του ασυμπτωματικού πληθυσμού

Ο καρκίνος του ετέρου δεν παρουσιάζει συμπτώματα στα αρχικά στάδια. Από την άλλη μεριά η πρώιμη διάγνωση σε αρχικό στάδιο είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας για τη θεραπεία. Για αυτό screening του γενικού πληθυσμού έχει οργανωθεί από το κράτος σε πολλές χώρες, δυστυχώς όχι ακόμα στην Ελλάδα.

Ο τρόπος και ηλικία έναρξης του screening ποικίλλει από χώρα σε χώρα. Στην Ελλάδα μία γενική σύσταση είναι να αρχίζει μετά τα 50 εκτός αν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό καρκίνου οπότε μπορεί να ενδείκνυται νωρίτερα.

Συμπτώματα

Δεν υπάρχουν ειδικά συμπτώματα που να χαρακτηρίζουν μόνο τον καρκίνο του εντέρου και αυτή είναι η μεγαλύτερη δυσκολία. Τα συμπτώματα μπορεί να προέρχονται στο 95% των περιπτώσεων από καλοήθεις και συχνές παθήσεις και μόνο στο 5% από καρκίνο.

Η επιλογή των ασθενών που χρειάζονται διερεύνηση δεν είναι πάντα εύκολη και χρειάζεται εξέταση από ειδικό.

Τα συνήθη συμπτώματα είναι:

• Αιμορραγία από το ορθό
• Αλλαγή συνηθειών του εντέρου (διάρροια – δυσκοιλιότητα – εναλλαγή των δύο)
• Κοιλιακός πόνος
• Σιδηροπενική αναιμία

Κλινική εξέταση

Η κλινική εξέταση περιλαμβάνει εξέταση της κοιλιακής χώρας και του πρωκτού – ορθού με δακτυλική εξέταση και ορθοσκόπηση (είναι μία ανώδυνη εξέταση του ορθού που δε χρειάζεται ειδική προετοιμασία).

Διάγνωση

Η διάγνωση μπαίνει με την ιστολογική εξέταση (βιοψία) που δείχνει αδενοκαρκίνωμα και διάφορα άλλα χαρακτηριστικά, όπως η διαφοροποίηση, το Grade, η επιθετικότητα του όγκου κ.λπ.

Σταδιοποίηση

Το στάδιο του καρκίνου κατά τη διάγνωση είναι ο σημαντικότερος παράγοντας για την επιτυχία της θεραπείας. Η διαδικασία της σταδιοποίησης περιλαμβάνει τη διενέργεια αξονικής τομογραφίας κοιλίας-πυέλου-θώρακα και σε καρκίνο του ορθού μαγνητική τομογραφία της πυέλου και ενδο-ορθικό υπερηχογράφημα.

Σε πιο σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να γίνουν περισσότερες εξετάσεις, όπως PET scan. Η σταδιοποίηση παίρνει κάποιο χρόνο μερικών ημερών, όμως είναι κρίσιμης σημασίας διότι η στρατηγική της θεραπείας διαφέρει ριζικά στα διάφορα στάδια της νόσου.

Τα στάδια είναι από δυσπλασία υψηλού βαθμού ή Σταδιο 0 έως Στάδιο IV.

Θεραπεία

Ο καρκίνος του εντέρου - ορθού θεραπεύεται στις περισσότερες περιπτώσεις. Επομένως, είναι πολύ σημαντικό ο άνθρωπος που λαμβάνει τα άσχημα νέα, καθώς και η οικογένειά του, να ξεπεράσουν το αρχικό σοκ που είναι φυσικό να αισθανθούν με τη διάγνωση και να επικεντρώσουν την προσοχή τους και τις δυνάμεις τους στη θεραπεία, η οποία χρειάζεται τη σωματική και ψυχική συνεργασία του ασθενούς για να επιτύχει.

Η θεραπεία αυτού του καρκίνου είναι στο αρχικό στάδιο (Ι η και ΙΙ) χειρουργική, στα στάδια ΙΙΙ και IV όμως είναι πολυ-παραγοντική (multi-disciplinary) και περιλαμβάνει και χημειοθεραπεία / ακτινοθεραπεία.

Ο συνδυασμός της θεραπείας που χρειάζεται κάθε άρρωστος καθώς και η στρατηγική της, για παράδειγμα ποια θεραπεία θα δοθεί πρώτη και ποια μετά είναι ένα πολύπλοκο θέμα το οποίο εξετάζεται κατά περίπτωση από το Ογκολογικό Συμβούλιο (Multi-disciplinary team).

Σε γενικές γραμμές, τα τελευταία χρόνια κερδίζει έδαφος η χρήση της ακτινοθεραπείας για τον καρκίνο του ορθού, ιδίως προεγχειρητικά.

Στάδιο Ι

Το στάδιο Ι του καρκίνου του ορθού θεωρείται σήμερα ειδική περίπτωση και θεραπεύεται με ενδοσκοπική χειρουργική επέμβαση δια μέσω του ορθού χωρίς χειρουργικές τομές από την κοιλιά. Η εγχείρηση λέγεται για συντομία TEMS - Transanal Endoscopic Micro Surgery και η ανάρρωση είναι μέσα σε 24 ώρες χωρίς επιπλοκές ή πόνο. μερικές φορές συνδυάζεται με ακτινοθεραπεία.

Τα αποτελέσματα είναι εξαιρετικά, δεν υπάρχουν σχεδόν καθόλου διεγχειρητικοί κίνδυνοι και τα ποσοστά ίασης είναι πάνω από 90%.