Εξελίξεις στη χειρουργική: Ρομποτική Χειρουργική μιας τομής

Η σύγχρονη τάση για λιγότερο τραυματική χειρουργική έστρεψε το ενδιαφέρον στη χειρουργική μιας τομής ως την πιο ρεαλιστική προσέγγιση της «χειρουργικής χωρίς ουλές». Η χρήση ρομποτικής τεχνολογίας εξαπλουστεύει τις επεμβάσεις μιας τομής, επαναφέροντας την ορθή αντιστοίχιση χεριών-εργαλείων και προσφέροντας σταθερό και στερεοσκοπικό εγχειρητικό πεδίο. Τα νεα εργαλεία και η τεχνολογία αιχμής που συνοδεύει τα συστήματα αυτά επαυξάνουν τις δυνατότητες ακόμα περισσότερο.

Το 2011, το Ιατρικό Κέντρο Αθηνών και η ομάδα Ρομποτικής Χειρουργικής του Δρ.Κ.Μ.Κωνσταντινίδη επιλέχθηκε με δύο άλλα κέντρα διεθνώς, ένα στην Ιταλία και ένα στην Ελβετία, για να ξεκινήσει συγχρόνως η εφαρμογή της πλέον σύγχρονης Ρομποτικής τεχνολογίας Single Site. Με την τεχνική αυτή, πραγματοποιείται πλήρως ρομποτικά η επέμβαση δια μέσου μίας μόνο τομής 1,5cm.  Η μίας τομής επεμβάσεις με χρήση του ρομποτικού συστήματος da Vinci Si HD που υπάρχει μόνο στο Ιατρικό Κέντρο, πραγματοποιούνται εξ’ ολοκλήρου μέσω μίας μικροτομής κάτω από τον ομφαλό. Το σύστημα εφαρμόστηκε αρχικά σε αφαίρεση χολής (χολοκυστεκτομή), αλλά επεκτάθηκε σε επεμβάσεις θολοπλαστικής για αποκατάσταση γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης, κύστεις νεφρού, κιρσοκήλης, κύστης ωοθηκών, περικαρδιακής κύστης και πρόσφατα δεξιάς κολεκτομής. Οι επεμβάσεις αυτές πραγματοποιήθηκαν στη χώρα μας για πρώτη φορά διεθνώς.

«Για τον ασθενή που επιθυμεί να ελαχιστοποιήσει τις ουλές, η Ρομποτική Χειρουργική Μιας τομής αποτελεί την καλύτερη επιλογή», δηλώνει ο Διευθυντής Γενικής Χειρουργικής του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών και υπεύθυνος Ρομποτικού Προγράμματος Δρ.Κωνσταντινίδης. Η χειρουργική ομάδα του Ιατρικού Αθηνών με πρωτοπορία στη λαπαροενδοσκοπική χειρουργική πραγματοποιεί λαπαροσκοπικές επεμβάσεις από τις αρχές της δεκαετίας του ’90, με αποτέλεσμα να έχει τεράστια εμπειρία στην εν λόγω επέμβαση. Στην κλασσική λαπαροσκόπηση πχ για τη χολοκυστεκτομή απαιτούνται 4 τομές ώστε να εισαχθούν όλα τα απαραίτητα εργαλεία καθώς και η ειδική κάμερα, το λαπαροσκόπιο μέσα στην κοιλιά. Σήμερα με τη Ρομποτική Χειρουργική Single Site το λαπαροσκόπιο και όλα τα εργαλεία μπαίνουν μέσω μίας μόνο μικροτομής στον ομφαλό. 

«Η χειρουργική μίας τομής δεν είναι καινούρια. Με συμβατικά λαπαροσκοπικά εργαλεία μπορεί να αποτελέσει μεγάλη τεχνική δυσκολία γιατί όλα τα εργαλεία δουλεύουν στην ίδια ευθεία. Χάρη στη Ρομποτική τα προβλήματα γωνίωσης λύνονται και επαναφέρουν στον χειρουργό την αίσθηση ότι χειρουργεί κανονικά», συμπληρώνει ο Δρ.Κωνσταντινίδης.

Η ομάδα του Δρ.Κωνσταντινίδη ξεκίνησε τη Ρομποτική Χειρουργική με το σύστημα da Vinci τον Σεπτέμβριο του 2006. Μέχρι σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί περισσότερες από 1500 επεμβάσεις γενικής χειρουργικής, ουρολογίας και γυναικολογίας. Στη γενική χειρουργική, ρομποτικά πραγματοποιείται η οισοφαγεκτομή, η αποκατάσταση διαφραγματοκήλης και γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης, η καρδιομυοτομή για αχαλασία οισοφάγου, η ολική και υφολική γαστρεκτομή, η δεξιά ή αριστερή κολεκτομή, η σιγμοειδεκτομή, η χαμηλή πρόσθια κολεκτομή, η κοιλιοπερινεϊκή εκτομή, και η ορθοπηξία για πρόπτωση του ορθού. Επίσης ηπατεκτομές, επεμβάσεις χοληφόρων, ολικές ή περιφερικές παγκρεατεκτομές και σπληνεκτομές καθώς και όλες οι επεμβάσεις για κήλες του κοιλιακού τοιχώματος. Πολλά πλεονεκτήματα παρουσιάζει και η ρομποτική επινεφριδεκτομή.

Ιδιαίτερη σημασία αποκτά τον τελευταίο καιρό, η χρήση ρομποτικού συστήματος σε παχύσαρκους ασθενείς εφόσον οι ρομποτικοί βραχίονες μπορούν με την ίδια ευκολία να σηκώσουν οποιοδήποτε βάρος για όσο χρόνο χρειάζεται. Τελευταία συζητείται όλο και περισσότερο η αξία των ρομποτικών συστημάτων στη χειρουργική της νοσογόνου  παχυσαρκίας, όπως είναι η κατά Roux-en Y γαστρική παράκαμψη (γαστρικό by-pass). Η ουρολογική ομάδα του Ιατρικού έχει πραγματοποιήσει πολυάριθμες ριζικές προστατεκτομές για καρκίνο προστάτη, μερικές ή ολικές νεφρεκτομές, ριζικές κυστεκτομές με δημιουργία νεοκύστης και άλλες. Τέλος, η γυναικολογική ομάδα χρησιμοποιεί το da Vinci σε κύστεις ωοθηκών, αφαίρεση ινομυωμάτων, λεμφαδενικό καθαρισμό πυέλου και ολική ή υφολική υστερεκτομή με απόλυτη επιτυχία.

Το 2011 η ομάδα Κωνσταντινίδη επιλέχθηκε από την κατασκευάστρια εταιρεία για τις πρώτες επεμβάσεις Single Site και ως κέντρο εκπαίδευσης για τον υπόλοιπο κόσμο, λόγω της μακράς της εμπειρίας  με τις Ρομποτικές επεμβάσεις που καλύπτουν όλο το φάσμα της γενικής χειρουργικής, ουρολογίας και γυναικολογίας. Στη Ρομποτική Χολοκυστεκτομή Single Site τα εργαλεία που είναι εύκαμπτα, χιάζονται στο σημείο εισόδου και ηλεκτρονικά το σύστημα αντιστρέφει τους βραχίονες (το δεξί γίνεται αριστερό και το αριστερό δεξί) με αποτέλεσμα οι κινήσεις του χειρουργού να είναι άνετες και φυσικές. Η κατασκευάστρια εταιρεία παρουσίασε μόλις (Οκτώβριος 2014) τη νέα, εξελιγμένη πλατφόρμα ρομποτικής Single Site, στην οποία όλα τα εργαλεία και η κάμερα, εισάγονται δια μιας κοινής κάνουλας διαμέτρου 2 cm και είναι αρθρωτά.

Ο Δρ.Κωνσταντινίδης εξηγεί: « Το σύστημα απαιτεί εκπαίδευση ως προς την έναρξη της επέμβασης και σύνδεση του ρομπότ. Ωστόσο με την ανάλογη χειρουργική εμπειρία και κατάλληλη επιλογή ασθενών, η έκβαση είναι άριστη.» Η ελαχιστοποίηση του τραύματος εξαφανίζει τις μετεγχειρητικές ενοχλήσεις για τον ασθενή και συντομεύει την ανάρρωση.«Χρησιμοποιώντας μία μόνο τομή, η μετεγχειρητική φροντίδα των ασθενών μου έχει ήδη βελτιωθεί με λιγότερα προβλήματα από τις τομές και άριστο αισθητικό αποτέλεσμα»

Ποιος όμως είναι ο κατάλληλος υποψήφιος για την πιο πρόσφατη αυτή εξέλιξη της χειρουργικής; Επιλεγμένοι ασθενείς που θεωρούνται κατάλληλοι για την κλασσική λαπαροσκοπική επέμβαση μπορούν να υποβληθούν σε Ρομποτική Single Site, σύμφωνα με τον Δρ.Κωνσταντινίδη.

Οι ρομποτικές επεμβάσεις μιας τομής πραγματοποιούται μόνο στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών στη χώρα μας και ο Δρ.Κωνσταντινίδης έχει παρουσιάσει τα αποτελέσματα της τεχνικής αυτής ως προσκεκλημένος ομιλητής σε διεθνείς διοργανώσεις στην Ευρώπη (Σόφια, Μιλάνο, Παρίσι, Βρυξέλλες, Μόσχα), στην Ασία (Σεούλ, Πεκίνο) και στην Αμερική (Σικάγο, Σαν Φρανσίσκο).

Κωνσταντίνος Μ. Κωνσταντινίδης, MD, PhD, FACS, Διευθυντής Γενικής, Βαριατρικής, Λαπαροσκοπικής & Ρομποτικής Χειρουργικής Κλινικής Ιατρικό Κέντρο Αθηνών, Πρόεδρος Ελληνικού Τμήματος του Αμερικανικού Κολλεγίου Χειρουργών, Πρόεδρος Ευρωπαϊκής Εταιρείας Ρομποτικής Χειρουργικής, Πρόεδρος Ελληνικής Επιστημονικής Εταιρείας Ρομποτικής Χειρουργικής, Επιστημονικός Διευθυντής Ιατρικού Κέντρου Αθηνών.