Ελαχιστοποίηση παρενεργειών από τη χορήγηση φαρμάκων κατά της παχυσαρκίας με τη χρήση νανογελών

Γράφει η Σίσσυ Κωνσταντινίδου, Κλινικός Φαρμακοποιός MSc UCL, MPharm KCl, Υπεύθυνη του Τμήματος Κλινικής Φαρμακευτικής, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών, Υποψήφια Διδάκτωρ, Ιατρική Σχολή, Ε.Κ.Π.Α.

Η ραγδαία αύξηση της παχυσαρκίας παγκοσμίως, λαμβάνει πλέον διαστάσεις πανδημίας. Η παχυσαρκία αναγνωρίζεται ως μία χρόνια πάθηση, που οφείλεται στην υπερβολική συσσώρευση του λίπους στο σώμα.

Τα φάρμακα, που κυκλοφορούν για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας, χορηγούνται είτε από το στόμα είτε υποδορίως, π.χ. ναλτρεξόνη/βουπροπιόνη, λιραγλουτίδη, σεμαγλουτίδη. Ωστόσο, οι ασθενείς συχνά υποφέρουν από γαστρεντερικές διαταραχές, με ήπια συμπτώματα, αρχικά, γι' αυτό και η  χορήγηση των φαρμάκων πραγματοποιείται σε μικρές δόσεις και στη συνέχεια αυξάνεται εβδομαδιαία, μέχρι τη μέγιστη προβλεπόμενη δόση.

Σύμφωνα με μία πρόσφατη μελέτη από το Πανεπιστήμιο της Μασαχουσέτης, Amherst, δημιουργήθηκε ένας φορέας με βάση μία νανογέλη, ο ρόλος της οποίας είναι να μεταφέρει το φάρμακο έναντι της παχυσαρκίας απευθείας στο ήπαρ, χωρίς να επηρεάζονται άλλα όργανα, ελαχιστοποιώντας έτσι τις παρενέργειες. Συγκεκριμένα, οι ερευνητές χορήγησαν σε μια ομάδα ποντικιών διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά, ζάχαρη και χοληστερόλη για δέκα εβδομάδες, διπλασιάζοντας το βάρος τους, ενώ η άλλη ομάδα έλαβε υγιεινή διατροφή. Στα παχύσαρκα ποντίκια χορηγήθηκε καθημερινά το φάρμακο, ενσωματωμένο στη νανογέλη, μέσω ενδοπεριτοναϊκής ένεσης. Παρατηρήθηκε ότι ακόμη και όταν συνεχίστηκε η διατροφή των ποντικιών με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά, μετά από πέντε εβδομάδες θεραπείας,  το βάρος των πειραματοζώων επανήλθε στα φυσιολογικά επίπεδα, τα επίπεδα χοληστερόλης τους μειώθηκαν και η φλεγμονή του ήπατος υποχώρησε. Σύμφωνα με τους ερευνητές, εντυπωσιακό ήταν το γεγονός ότι όλα αυτά παρατηρήθηκαν με ελάχιστες έως καθόλου παρενέργειες.

Για τη μελέτη αυτή, χρησιμοποιήθηκε ένα συνθετικό μιμητικό της θυρεοειδικής ορμόνης, το οποίο ενσωματώθηκε σε ανιονική νανογέλη, ώστε να κατευθύνει  το φάρμακο απευθείας στα ηπατικά κύτταρα, αυξάνοντας έτσι την αποτελεσματικότητά του και μειώνοντας τις παρενέργειες. Όταν ο φορέας-νανογέλη εισέλθει στο εσωτερικό των ηπατικών κυττάρων, η γλουταθειόνη στα κύτταρα διασπά τη νανογέλη, αποδεσμεύοντας, κατ’ αυτόν τον τρόπο, τη δραστική ουσία. Το φάρμακο στη συνέχεια ενεργοποιεί τους βήτα υποδοχείς της θυρεοειδικής ορμόνης, με αποτέλεσμα τη μείωση των λιπιδίων, την αύξηση της σύνθεσης των χολικών οξέων και την οξείδωση του λίπους. Οι ερευνητές θεωρούν ότι πιθανώς η ενεργοποίηση της οξείδωσης του λίπους και η αύξηση του μεταβολικού ρυθμού συμβάλλουν στην απώλεια βάρους.

Τα συνθετικά μιμητικά της θυρεοειδικής ορμόνης, αν και δεν είναι ιδιαίτερα βιοδιαθέσιμα, αποτελούν πολλά υποσχόμενες θεραπείες για τις μεταβολικές ασθένειες και έχουν δοκιμαστεί σε κλινικές δοκιμές για τη μείωση της χοληστερόλης και για τη μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα.

Οι ερευνητές τονίζουν ότι, παρόλο που είναι πρόωρο να διεξαχθούν κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους, τα μέχρι τώρα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά. Εφόσον αποδειχτεί ότι η τεχνική χορήγησης δραστικών ουσιών με τη χρήση νανογέλης είναι ασφαλής, θα δημιουργηθούν οι κατάλληλες προϋποθέσεις για την ανάπτυξη νέων φαρμακευτικών σκευασμάτων για τη θεραπεία ηπατικών, αλλά και άλλων ασθενειών.

Βιβλιογραφία

• Wu R., et al. Conferring liver selectivity to a thyromimetic using a novel nanoparticle increases therapeutic efficacy in a diet-induced obesity animal model. PNAS Nexus. 2023; 2(8): pgad252. doi.org/10.1093/pnasnexus/pgad252.
• Ramsey R.  Drug-encapsulated nanogels show potential for treating obesity and other liver diseases. News Medical Life Sciences. 2023. Available at: https://www.news-medical.net/news/20230829/Drug-encapsulated-nanogels-sh...