Κακοήθη αιματολογικά νοσήματα: Τα νέα δεδομένα αποφορτίζουν την έννοια του «καρκίνου»

Κακοήθη αιματολογικά νοσήματα: Τα νέα δεδομένα αποφορτίζουν την έννοια
του «καρκίνου»

Γράφει ο Καθηγητής Παθολογίας – Αιματολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμια
Θεσσαλονίκης,, Ιωάννης Κλωνιζάκης , Αιματολόγος στο Ιατρικό Διαβαλκανικό
Κέντρο Θεσσαλονίκης

Ο όρος «καρκίνος του αίματος» μπορεί να ακούγεται ανησυχητικός, όμως η
σύγχρονη ιατρική έχει κάνει τεράστια άλματα στην αντιμετώπισή του. Δεν πρόκειται
για μία μόνο ασθένεια, αλλά για μια ομάδα κακοηθών νοσημάτων που μπορεί να
επηρεάζουν είτε το μυελό των οστών, το «εργοστάσιο» παραγωγής των κυττάρων
του αίματος, είτε το λεμφικό σύστημα. Αντίστοιχα, και η αντιμετώπιση πλέον του
κάθε αιματολογικού νοσήματος είναι διαφορετική και ποικίλει. Η θεραπεία μπορεί
να είναι χρόνια ή περιορισμένης διάρκειας, να χορηγείται υποδορίως, ενδοφλεβίως
ή και σε μορφή χαπιού. Η έγκαιρη διάγνωση και η εξατομικευμένη θεραπεία σε
οργανωμένα ογκολογικά κέντρα, αποτελούν το κλειδί για την αποτελεσματική
διαχείριση αυτών των παθήσεων.

• Τί είναι τα κακοήθη αιματολογικά νοσήματα;

Τα κακοήθη αιματολογικά νοσήματα διαχωρίζονται σε αυτά που διαταράσσουν την
παραγωγή κυττάρων στο μυελό των οστών, και σε αυτά που προσβάλλουν τους
λεμφαδένες.
Στα κακοήθη νοσήματα του μυελού των οστών ανήκουν οι οξείες λευχαιμίες, τα
μυελοϋπερπλαστικά και τα μυελοδυσπλαστικά κακοήθη νοσήματα. Τυπικά,
εκδηλώνονται με μία ή περισσότερες διαταραχές στις παραμέτρους της γενικής
αίματος (παθολογικές τιμές λευκών αιμοσφαιρίων, αιματοκρίτη ή αιμοπεταλίων).
Τα λεμφώματα είναι νοσήματα που συχνά εκδηλώνονται με διόγκωση των
λεμφαδένων ή και με διαταραχές στη γενική αίματος.

• Ποια είναι τα ύποπτα συμπτώματα;

Τα συμπτώματα των αιματολογικών κακοηθειών είναι συχνά μη ειδικά, δηλαδή
μπορεί να μοιάζουν με εκείνα άλλων, πιο απλών παθήσεων. Ωστόσο, η επιμονή
τους πρέπει να μας οδηγήσει στον γιατρό. Μερικά από αυτά περιλαμβάνουν :
* Ανεξήγητη κόπωση και αδυναμία.
* Επίμονος πυρετός ή νυχτερινές εφιδρώσεις.

* Απώλεια βάρους χωρίς προφανή λόγο.
* Διογκωμένοι λεμφαδένες σε λαιμό, μασχάλες ή βουβωνική χώρα.
* Συχνές λοιμώξεις.
* Εύκολη εμφάνιση μελανιών ή αιμορραγιών.

• Η διαδρομή προς τη διάγνωση σε ένα οργανωμένο ογκολογικό κέντρο

Η διάγνωση ξεκινά με μια επίσκεψη στον αιματολόγο. Σε ένα σύγχρονο ογκολογικό
κέντρο, η διαδικασία είναι ταχεία και συντονισμένη. Ο γιατρός θα λάβει ένα
λεπτομερές ιστορικό, θα κάνει φυσική εξέταση και θα προχωρήσει σε στοχευμένες
και εξειδικευμένες εξετάσεις.

1. Αιματολογικές Εξετάσεις: Μια γενική εξέταση αίματος μπορεί να αποκαλύψει
διαταραχές στον αριθμό και τη μορφή των κυττάρων του αίματος. Συχνά,
συνδυάζονται με την μελέτη της μορφολογίας των κυττάρων στο μικροσκόπιο
(εξέταση σε επίχρισμα αίματος)

2. Εξέταση Μυελού των Οστών: Αν κριθεί απαραίτητο, ο γιατρός θα πάρει ένα
μικρό δείγμα μυελού των οστών (συνήθως από το οστό της λεκάνης) για ανάλυση. Η
διαδικασία είναι σύντομη και γίνεται με τοπική αναισθησία .

3. Απεικονιστικές Εξετάσεις: Τεχνολογίες αιχμής, όπως η αξονική (CT) και η
ποζιτρονική τομογραφία (PET/CT), βοηθούν στον εντοπισμό της έκτασης της νόσου
στο σώμα .

• Σύγχρονες θεραπείες και παρακολούθηση

Η θεραπεία του αιματολογικού καρκίνου είναι σήμερα πιο εξατομικευμένη από
ποτέ. Σε οργανωμένα ογκολογικά κέντρα, μια πολυεπιστημονική ομάδα
(αιματολόγοι, ογκολόγοι, ακτινοθεραπευτές) σχεδιάζει το καλύτερο θεραπευτικό
πλάνο με βάση τα διεθνή πρωτόκολλα και τις ιδιαιτερότητες του κάθε ασθενή. Οι
επιλογές θεραπειών περιλαμβάνουν:

•  Χημειοθεραπεία: Χορήγηση φαρμάκων που καταστρέφουν τα καρκινικά κύτταρα .
• Στοχευμένες Θεραπείες: «Έξυπνα» φάρμακα που επιτίθενται σε συγκεκριμένα μοριακά χαρακτηριστικά των καρκινικών κυττάρων, ελαχιστοποιώντας τη βλάβη στα υγιή κύτταρα .
• Ανοσοθεραπεία: Ενεργοποιεί το ίδιο το ανοσοποιητικό σύστημα του ασθενούς για να αναγνωρίσει και να καταπολεμήσει τον καρκίνο .
• Μεταμόσχευση Αρχέγονων Αιμοποιητικών Κυττάρων: Αντικατάσταση του παθολογικού μυελού των οστών με υγιή κύτταρα, είτε του ίδιου του ασθενούς είτε ενός συμβατού δότη .

Η φροντίδα δεν σταματά με το τέλος της θεραπείας. Η τακτική παρακολούθηση με
κλινικές και εργαστηριακές εξετάσεις είναι ζωτικής σημασίας για τον έλεγχο της
πορείας της υγείας και τη διασφάλιση μιας καλής ποιότητας ζωής. Οι σύγχρονες
θεραπείες έχουν μετατρέψει πολλές από αυτές τις ασθένειες σε χρόνιες,
διαχειρίσιμες παθήσεις, προσφέροντας ελπίδα και μακροχρόνια επιβίωση στους
ασθενείς.

• Πρόβλημα των τελευταίων ετών

Θεωρείται σημαντικό να αναφερθεί το πρόβλημα που δημιουργείται συχνά από τη
χρήση του διαδικτύου για ιατρική ενημέρωση. Χωρίς να αμφισβητείται η μεγάλη
σημασία της πληροφόρησης, είναι πάντα απαραίτητη και αναντικατάστατη η
αναφορά και η συζήτηση με τον κλινικό ιατρό.