Κατάγματα κοτύλης και λεκάνης

Γράφει ο Νίκος Πρέβεζας, Ειδικός Χειρουργός Πυέλου - Κοτύλης Διευθυντής Ορθοπαιδικός στο Ιατρικό Περιστερίου

Τα κατάγματα κοτύλης και λεκάνης έχουν συχνότητα 3-5%  όλων των καταγμάτων του ανθρωπίνου σώματος. Στους νέους ανθρώπους τα κατάγματα κοτύλης και λεκάνης είναι αποτέλεσμα της επίδρασης μεγάλων δυνάμεων στο ανθρώπινο σώμα και για αυτό αποκαλούνται υψηλής ενέργειας κακώσεις. Η αιτία των καταγμάτων κοτύλης και λεκάνης είναι κυρίως τα τροχαία ατυχήματα αλλά και τα εργατικά ατυχήματα.

Στους ενήλικες, όπου τα οστά είναι οστεοπορωτικά, οι κακώσεις της λεκάνης συμβαίνουν έπειτα από χαμηλή βία, π.χ. σε απλές πτώσεις που συνήθως δεν είναι χαμηλής βαρύτητας. Με τη μεγάλη αύξηση που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα, λόγω της κακής οδικής συμπεριφοράς και του οδικού δικτύου που οδηγούν σε αυτοκινητιστικά ατυχήματα, τα κατάγματα κοτύλης και λεκάνης παρουσιάζουν αυξανόμενη συχνότητα καθώς και βαρύτητα, γιατί η ταχύτητα των οχημάτων έχει αυξηθεί υπερβολικά.

Τα συμπτώματα του τραυματία που έχει υποστεί κάταγμα κοτύλης και λεκάνης είναι ισχυροί πόνοι στην περιοχή της λεκάνης και του ισχίου. Πολύ συχνά περιγράφουν ότι ο γοφός έχει «φύγει από τη θέση του» και δηλώνουν αδυναμία κίνησης καθώς και το αίσθημα της σοβαρότητας του τραυματισμού.

Ο τραυματίας μεταφέρεται σε κάποιο εφημερεύον νοσοκομείο, όπου αντιμετωπίζουν κατά προτεραιότητα οι απειλητικές καταστάσεις, κυρίως η αιμορραγία από ενδοκοιλιακά όργανα.

Τα κατάγματα, όμως της λεκάνης αιμορραγούν επικίνδυνα και πρέπει να αντιμετωπίζονται σωστά και χωρίς χρονοτριβή. Τα περιστατικά τραυμάτων λεκάνης πρέπει να τα αναλαμβάνει έμπειρος, περί τα κατάγματα αυτά, ορθοπαιδικός, που θα έχει ως μοναδικό στόχο, αυτήν την κρίσιμη στιγμή, να σταματήσει την αιμορραγία που οφείλεται στη λεκάνη.

Αφού σταθεροποιηθεί ο τραυματίας, προβαίνουμε στην τελική θεραπεία του κατάγματος της κοτύλης ή της λεκάνης.

Η εμπειρία και η έρευνα έχουν δείξει σημαντικά προβλήματα στην αρχική αντιμετώπιση και πολύ περισσότερο στην οριστική θεραπεία αυτών των κακώσεων της λεκάνης, με συνέπεια να παραμένουν μεγάλες αναπηρίες στους τραυματίες, οι οποίοι στο μεγαλύτερο ποσοστό τους είναι πολύ νέοι άνθρωποι.

Ειδικά στην Ελλάδα, ενώ όλα τα κατάγματα όλων των αρθρώσεων αντιμετωπίζονται χειρουργικά, με ανάταξη και οστεοσύνθεση, τα κατάγματα της κοτύλης και της λεκάνης, σε αντίθεση με τις αρχές της ορθοπαιδικής τραυματολογίας, αντιμετωπίζονται συντηρητικά, με παρατεταμένη κατάκλιση και βάρη δηλαδή με παλαιές μεθόδους μη αποδεκτές στη σύγχρονη τραυματολογία.

Αυτές οι συντηρητικές μέθοδοι αντιμετώπισης κατάγματος κοτύλης και λεκάνης, λόγω της παρατεταμένης κατάκλισης, έχουν πολύ αυξημένο κίνδυνο για ιδιαίτερα απειλητικές επιπλοκές για τη ζωή του τραυματία.

Μακροπρόθεσμα, λόγω μη καλής ανάταξης των καταγματικών επιφανειών, οδηγούμαστε σε καταστροφή της άρθρωσης, μεγάλες ανισοσκελίες, σοβαρή χωλότητα και μεγάλες δυσμορφίες. Οι τραυματίες καταλήγουν δηλαδή με μεγάλες αναπηρίες, που τους στερούν την ικανότητα για εργασία και φυσιολογική ζωή. Δεν θα πρέπει ποτέ να λησμονούμε ότι πρόκειται για νέους ανθρώπους, που βρίσκονται στην πλέον παραγωγική περίοδο της ζωής τους.

Το ερώτημα είναι γιατί, ενώ όλα τα άλλα ενδαρθρικά κατάγματα χειρουργούνται, τα κατάγματα της κοτύλης αντιμετωπίζονται συντηρητικά με τον κίνδυνο τόσο σοβαρών επιπλοκών; Αυτό συμβαίνει για τους εξής λόγους:

• Τα κατάγματα κοτύλης και λεκάνης απαιτούν ιδιαίτερη μελέτη και εμπειρία για να διαγνωστούν και να ταξινομηθούν σωστά.
• Δεν αφιερώνεται ο απαιτούμενος χρόνος για τη μελέτη αυτών των κακώσεων.
• Υπάρχει ένας διάχυτος φόβος λόγω απειρίας ότι θα προκύψουν επιπλοκές στη χειρουργική προσπέλαση, την ανάταξη και οστεοσύνθεση. Όταν όμως υπάρχει η εκπαίδευση, η γνώση και η εμπειρία στη χειρουργική θεραπεία, η πιθανότητα κάποιας επιπλοκής είναι η ίδια ή και μικρότερη σε σχέση με τα άλλα ενδαρθρικά κατάγματα.
• Διατυπώνεται συχνά η εσφαλμένη άποψη ότι θα γίνει αργότερα μία ολική αρθροπλαστική. Η στήριξη όμως μίας πρόθεσης σε παρεκτοπισμένα και συχνά ελλειμματικά οστά είναι εξαιρετικά δύσκολή με αποτέλεσμα τη χαμηλή βιωσιμότητα της αρθροπλαστικής. Ωστόσο, καθώς πρόκειται για νέα κυρίως άτομα, θα πρέπει πριν αποφασίσουμε αυτήν την πολιτική να σκεφτούμε πόσες φορές στη διάρκεια της ζωής αυτού του νέου ατόμου θα πρέπει αυτή η ολική αρθροπλαστική να αναθεωρηθεί. Τι βιωσιμότητα έχει μια αναθεώρηση; Τι κινδύνους έχουν αυτές οι αναθεωρήσεις;
• Ακούγονται συχνά απόψεις ότι τα αποτελέσματα των οστεοσυνθέσεων των καταγμάτων κοτύλης και λεκάνης δεν είναι καλά. Η σωστή απάντηση είναι ότι τα αποτελέσματα είναι ακριβώς τα ίδια με τα άλλα ενδαρθρικά κατάγματα (π.χ. του γόνατος), αρκεί η διάγνωση να είναι ακριβής και να αντιμετωπίζονται με τις σύγχρονες χειρουργικές τεχνικές.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ:

• Τα κατάγματα κοτύλης και λεκάνης είναι συχνές και σοβαρότατες κακώσεις, που αφορούν νέους ασθενείς και είναι αποτέλεσμα τροχαίων ατυχημάτων.
• Εάν η αντιμετώπισή των καταγμάτων κοτύλης και λεκάνης δεν είναι η ενδεδειγμένη καταλήγουν σε μεγάλες αναπηρίες.
• Οι χειρουργοί ορθοπαιδικοί που δεν έχουν ασχοληθεί με το θέμα, καλό θα είναι να απευθύνονται σε ειδικά κέντρα όπου υπάρχει η απαιτούμενη οργάνωση και εμπειρία στη χειρουργική αντιμετώπιση αυτών των περιστατικών.
• Η δημιουργία ενός κέντρου αντιμετώπισης καταγμάτων κοτύλης και λεκάνης στο Ιατρικό Περιστερίου είναι μια πρωτοπόρος ιδέα που θα βοηθήσει στη μείωση των αναπηριών σε νέους ανθρώπους.