Τσιμπήματα από έντομα κατά τους θερινούς μήνες

Γράφει ο Κώστας Πρίφτης, Καθηγητής Παιδιατρικής Πνευμονολογίας και Αλλεργιολογίας, Παιδιατρικό Κέντρο Αθηνών
 

Κατά τους θερινούς μήνες τα παιδιά περνούν μεγάλο μέρος του χρόνου τους έξω από το σπίτι. Το ντύσιμό τους είναι ελαφρύ με μεγάλο μέρος του σώματος να μένει εκτεθειμένο στο φυσικό περιβάλλον. Η επαφή με τη φύση, βέβαια, τα γοητεύει, αλλά παράλληλα, δέχονται κάποιες «επισκέψεις» μπορεί να είναι ενοχλητικές.

Η εμπειρία από την επαφή με τα μικρά ή πιο μεγάλα έντομα που αφθονούν στο περιβάλλον της εξοχής μπορεί να είναι ενοχλητική, καμιά φορά απειλητική. Συχνά, κάποια τσιμπήματα μπορεί να προκαλέσουν ήπιες τοπικές αντιδράσεις αλλά ενίοτε και σοβαρότερες γενικευμένες, ανάλογα το έντομο ή την προδιάθεση του παιδιού. Επίσης μπορεί κάποια έντομα να είναι φορείς λοιμογόνων παραγόντων, όπως το κουνούπι με τον ιό του Δυτικού Νείλου ή το τσιμπούρι με τη νόσο Lyme και να προκαλέσουν συστηματικό νόσημα.

Τα έντομα που κατά τους θερινούς μήνες τα τσιμπήματά τους σε παιδιά απασχολούν καθημερινά είναι τα κουνούπια. Ωστόσο, συχνά είναι και τα τσιμπήματα από σφήκες, μέλισσες, ψύλλους, τσιμπούρια και σκνίπες.

Τα τσιμπήματα από κουνούπια είναι τα πιο συχνά, ιδιαίτερα σε περιοχές όπου υπάρχουν στάσιμα νερά, έλη, κήποι ή πολλά δέντρα. Συνήθως προκαλούν τοπικό ερεθισμό, πόνο και κάποιες φορές επιμολύνονται. Σε παιδιά με πιο ευαίσθητο δέρμα (αφθονεί ένας τύπος κυττάρων στο δέρμα τους, τα μαστοκύτταρα) μπορεί η τοπική αντίδραση να καταλαμβάνει μεγαλύτερη έκταση, να είναι εντονότερη και να έχουν μεγαλύτερη διάρκεια.

Συνήθως τα συμπτώματα είναι ήπια και δεν χρειάζεται ειδική αντιμετώπιση. Αν όμως ο κνησμός (φαγούρα) είναι έντονος χορηγούνται αντιισταμινικά. Τοπικά μπορεί να χορηγηθεί κορτιζονούχος κρέμα. Αν το αίσθημα κνησμού είναι γενικευμένο και επίμονο πρέπει να εκτιμηθεί από παιδίατρο. Σε περίπτωση επιμόλυνσης, επίσης χρειάζεται να εκτιμηθεί από γιατρό που θα κρίνει αν χρειάζεται αντιβιοτικό, τοπικά ή από το στόμα.

Για να προστατεύονται τα παιδιά από το τσίμπημα κουνουπιών συνιστώνται τα ακόλουθα:

• Χρήση κλασικής κουνουπιέρας, ιδιαίτερα για τα μικρά βρέφη
• Τοποθέτηση στα παράθυρα και τις πόρτες ειδικού πλέγματος (σίτα) που επιτρέπει τη δίοδο του αέρα, όχι των κουνουπιών
• Χρήση εντομοαπωθητικών. Προτιμάται να χρησιμοποιούνται τα ειδικά για παιδιά. Προτιμώνται επίσης αυτά που τοποθετούνται στα ρούχα, όχι στο σώμα

Το τσίμπημα από υμενόπτερο (μέλισσα, σφήκα, σκούρκος κ.ά.) προκαλεί τοπικά πόνο και οίδημα (πρήξιμο). Για την αντιμετώπισή του, εφόσον ήταν μέλισσα, πρώτα χρειάζεται να απομακρυνθεί το κεντρί (προσεκτικά με τσιμπιδάκι ή καρφίτσα), γιατί περιέχει υπόλειμμα του δηλητηρίου και μετά συνιστάται τοποθέτηση κρύας κομπρέσας. Αν χρειάζεται, μπορεί να χορηγηθεί τοπικά κορτιζονούχος κρέμα.

Στα άτομα που αναπτύσσουν αλλεργική αντίδραση μετά το τσίμπημα υμενοπτέρου, μπορεί να υπάρξει έντονη τοπική αντίδραση ή γενικευμένη αντίδραση στο δέρμα (γενικευμένο κνιδωτικό εξάνθημα) ή αναφυλαξία. Οι δύο πρώτες δεν αποτελούν επείγουσα κατάσταση, η αναφυλαξία είναι σοβαρή, δυνητικά απειλητική με εκδηλώσεις και από το αναπνευστικό, το πεπτικό ή το κυκλοφορικό σύστημα. Για την αντιμετώπιση των δερματικών εκδηλώσεων, τοπικών ή γενικευμένων, χορηγούνται αντιισταμινικά. Για την αντιμετώπιση της αναφυλαξίας είναι απαραίτητη η χορήγηση αδρεναλίνης και κορτικοστεροειδών (κορτιζόνης).