Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (social media) στην ζωή των εφήβων

Με την επιμέλεια της Βαρβάρας Ξυδού, Ψυχολόγου-Οικογενειακής Συμβούλου

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή αλλιώς κοινωνικά δίκτυα ή social media (όπως τα Facebook, Instagram, Snapchat, Twitter) επιτρέπουν την κοινωνική αλληλεπίδραση, ανάμεσα στους χρήστες τους, μέσω του ηλεκτρονικού υπολογιστή ή του κινητού τηλεφώνου. Μέσω αυτών, κανείς μπορεί να συνομιλήσει, να κοινωνικοποιηθεί, να βρει παλιούς φίλους και να κάνει νέους. Τα πρώτα κοινωνικά δίκτυα εμφανίστηκαν πριν περίπου 20 χρόνια, και μέχρι σήμερα, έχουν γίνει αναπόσπαστο μέρος της νεανικής κουλτούρας.

Είναι αλήθεια ότι το διαδίκτυο, γενικότερα, έχει αλλάξει την καθημερινότητά μας και τον τρόπο που επικοινωνούμε, όμως, οι συμπεριφορές και οι συνήθειες των εφήβων είναι παρόμοιες με εκείνες των προηγούμενων γενεών, απλώς ο τρόπος που αυτές εκφράζονται έχει αλλάξει. Δηλαδή, συνεχίζουν να κάνουν αυτό που πάντα είχαν ανάγκη, να είναι στραμμένοι στους συνομήλικούς τους και να δημιουργούν παρέες και διάφορες ομάδες, αντί όμως όλο αυτό να γίνεται στα παλιά στέκια, δηλαδή στην γειτονιά ή στην καφετέρια, γίνεται διαδικτυακά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Η δημοτικότητα των κοινωνικών δικτύων συνδέεται με την ποικιλία των λειτουργιών που προσφέρουν. Οι έφηβοι μπορούν να στείλουν μηνύματα, να μιλήσουν, να δημοσιεύσουν κάτι, να ενημερωθούν, να προσκαλέσουν, να σχολιάσουν, να μοιραστούν, να ψυχαγωγηθούν, να έχουν τη δική τους παρουσία και ταυτότητα. Μπορούν, επίσης, να βλέπουν την απήχηση που έχουν τα όσα δημοσιεύουν από τη θετική ανατροφοδότηση που εισπράττουν από άλλους χρήστες (likes), κάτι το οποίο ενισχύει την αυτοεκτίμηση ενός εφήβου, ακριβώς όπως θα γινόταν αν τον επικροτούσε μία παρέα δια ζώσης.

Σημαντικό, επίσης, ρόλο παίζει ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μειώνουν οποιαδήποτε πρακτικά εμπόδια στην επικοινωνία του εφήβου με τους συνομηλίκους του, όπως το κόστος ή η απόσταση. Μειώνουν, επίσης, άλλα σημαντικά εμπόδια που έχουν να κάνουν με τις διαπροσωπικές δυσκολίες (εσωστρέφεια, ντροπή) καθώς ο χρήστης των social media μπορεί να κρύψει τον πραγματικό του εαυτό και να παρουσιαστεί με τρόπο που θα είναι αρεστός στους άλλους.

Το αν τα κοινωνικά δίκτυα διευκολύνουν ή δυσκολεύουν την προσωπική επαφή και την κοινωνικότητα, είναι ένα θέμα διαμάχης. Συμπερασματικά, μπορούμε να πούμε ότι είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής των εφήβων (και όχι μόνο) και έχουν βάλει σε νέες βάσεις τη δημιουργία και την διατήρηση σχέσεων.

Η επικοινωνία μέσω αυτών, φυσικά, επιφέρει και κινδύνους. Γι’ αυτό η γονική διαμεσολάβηση είναι απαραίτητη και θα πρέπει με διαπραγμάτευση και κατανόηση να θέτει κανείς όρια στη χρήση των κοινωνικών μέσων.

Στόχος των γονιών πρέπει να είναι να μπορούν τα παιδιά τους κάποια στιγμή να κάνουν μόνα τους τη σωστή επιλογή, να προστατεύονται και να μοιράζουν το χρόνο τους και σε άλλες δραστηριότητες.  Το σωστό πρότυπο που έχουν οι έφηβοι, είναι μεγίστης σημασίας και σε αυτή την περίπτωση, οπότε και οι γονείς θα πρέπει να αναλογιστούν το δικό τους μερίδιο ευθύνης: Πόσο χρόνο περνούν οι ίδιοι σε αυτές τις εφαρμογές, πόσο διαθέσιμοι είναι για τα παιδιά τους όταν βρίσκονται όλοι μαζί; Γνωρίζουν τα προβλήματα των παιδιών τους, συζητούν, προσφέρουν εναλλακτικές στα παιδιά τους ώστε να έχουν έναν λόγο να μην στρέφονται μόνο στα social media για συντροφιά και λύσεις στις δυσκολίες τους; 

Βιβλιογραφία

http://youth-health.gr/thematikes-enotites/genika-gia-tin-efibeia/koinonika-diktua-stin-efibeia/#.XIvqjCIzbIU (πρόσβαση 13 Μαρτίου 2019)