Παθήσεις του θυρεοειδούς αδένα- συμπτώματα, διάγνωση & θεραπεία

Γράφει ο Δρ. Γεώργιος Βελούδης, Γενικός Χειρουργός – Ειδικός στις παθήσεις του θυρεοειδούς, Επιστημονικός Συνεργάτης, Ιατρικό Περιστερίου
 

Ο θυρεοειδής αδένας είναι ένας μικρός ενδοκρινής αδένας σε σχήμα πεταλούδας, που βρίσκεται στο μπροστινό μέρος του λαιμού, μπροστά από την τραχεία και κάτω από τον λάρυγγα. Παράγει τις θυρεοειδικές ορμόνες (Τ3 και Τ4), οι οποίες ρυθμίζουν τον μεταβολισμό, τα επίπεδα ενέργειας, τη θερμοκρασία του σώματος, την καρδιακή λειτουργία και γενικά τη συνολική λειτουργία του οργανισμού.

Οι παθήσεις του θυρεοειδούς αδένα είναι πολύ συχνές και επηρεάζουν εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως. Μπορεί να οφείλονται σε γενετικούς, αυτοάνοσους, περιβαλλοντικούς ή ορμονικούς παράγοντες και να εκδηλωθούν με μεγάλη ποικιλία συμπτωμάτων.

ΚΟΙΝΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ

Βρογχοκήλη

Η βρογχοκήλη είναι η μη φυσιολογική διόγκωση του θυρεοειδούς. Δεν υποδηλώνει απαραίτητα διαταραχή στη λειτουργία του αδένα αλλά μπορεί να συνοδεύεται είτε από υπερθυρεοειδισμό είτε από υποθυρεοειδισμό. Συχνά αποτελεί σημάδι άλλων υποκείμενων προβλημάτων, όπως όζοι ή αυτοάνοσες παθήσεις.

Υποθυρεοειδισμός

Ο υποθυρεοειδισμός προκαλείται όταν ο θυρεοειδής δεν παράγει αρκετές ορμόνες. Συχνότερη αιτία είναι η θυρεοειδίτιδα Hashimoto, μια χρόνια αυτοάνοση νόσος. Άλλα αίτια περιλαμβάνουν την ανεπαρκή πρόσληψη ιωδίου και ορισμένα φάρμακα.

Συμπτώματα υποθυρεοειδισμού:

• Εύκολη κόπωση και υπνηλία
• Αύξηση σωματικού βάρους
• Κατάθλιψη
• Ξηρό δέρμα και εύθραυστα μαλλιά
• Δυσανεξία στο κρύο
• Αργός καρδιακός ρυθμός
• Διαταραχές της εμμήνου ρύσεως

Υπερθυρεοειδισμός

Ο υπερθυρεοειδισμός είναι η υπερλειτουργία του θυρεοειδούς, με υπερβολική παραγωγή ορμονών. Πιο συχνή αιτία είναι η νόσος Graves, μια αυτοάνοση διαταραχή.

Συμπτώματα υπερθυρεοειδισμού:

• Απώλεια βάρους με φυσιολογική ή αυξημένη όρεξη
• Ταχυκαρδία
• Άγχος, αϋπνία και νευρικότητα
• Τρέμουλο χεριών
• Δυσανεξία στη ζέστη και αυξημένη εφίδρωση
• Μυϊκή αδυναμία
• Εξόφθαλμος (σε προχωρημένες καταστάσεις)

Θυρεοειδίτιδα

Η θυρεοειδίτιδα είναι η φλεγμονή του θυρεοειδούς αδένα και μπορεί να είναι οξεία, υποξεία ή χρόνια. Μπορεί να σχετίζεται τόσο με υποθυρεοειδισμό όσο και με υπερθυρεοειδισμό και προκαλείται συχνά από λοιμώξεις, αυτοάνοσες αντιδράσεις ή τοξικές ουσίες.

Όζοι θυρεοειδούς

Οι όζοι του θυρεοειδούς είναι στρογγυλές αλλοιώσεις που σχηματίζονται μέσα στον αδένα. Μπορεί να είναι κυστικοί ή συμπαγείς και, ενώ τις περισσότερες φορές είναι καλοήθεις, ένα ποσοστό είναι κακοήθεις.

Συμπτώματα όζων:

• Ορατή ή ψηλαφητή διόγκωση στον λαιμό
• Πιεστικά φαινόμενα (δυσκολία κατάποσης ή αναπνοής)
• Υπερλειτουργία και υπερπαραγωγή ορμονών (σε «θερμούς» όζους)

Καρκίνος θυρεοειδούς

Ο καρκίνος του θυρεοειδούς είναι η πιο σοβαρή πάθηση του αδένα, ωστόσο με την έγκαιρη διάγνωση έχει πολύ υψηλά ποσοστά επιβίωσης.

Συχνότεροι τύποι:

• Θηλώδες καρκίνωμα
• Θυλακιώδες καρκίνωμα

Συμπτώματα:

• Οζώδης διόγκωση στον τράχηλο
• Βραχνάδα, αλλαγή φωνής
• Διογκωμένοι λεμφαδένες
• Δυσκολία στην κατάποση

ΑΙΤΙΕΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΓΙΑ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ

• Γενετική προδιάθεση – οικογενειακό ιστορικό
• Αυτοάνοσα νοσήματα (Hashimoto, Graves)
• Ανεπάρκεια ή υπερβολική πρόσληψη ιωδίου
• Έκθεση σε ακτινοβολία
• Ορμονικές αλλαγές (εγκυμοσύνη, εμμηνόπαυση)

ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΣ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ

Η διάγνωση περιλαμβάνει:

• Εξετάσεις αίματος: TSH, T3, T4, αντισώματα (anti-TPO, anti-Tg)
• Υπερηχογράφημα τραχήλου: για έλεγχο βρογχοκήλης και όζων
• Παρακέντηση με λεπτή βελόνα (FNA): για διάγνωση κακοήθειας

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΠΑΘΗΣΕΩΝ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ

Η θεραπεία του θυρεοειδούς αδένα εξαρτάται από τη φύση και τη βαρύτητα της διαταραχής και μπορεί να περιλαμβάνει:

• Ορμονική υποκατάσταση (θυροξίνη)
• Αντιθυρεοειδικά φάρμακα
• Χειρουργική επέμβαση (θυρεοειδεκτομή)
• Ραδιενεργό ιώδιο
• Παρακολούθηση σε καλοήθεις όζους

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Οι παθήσεις του θυρεοειδούς είναι κοινές και πολλές φορές υποδιαγιγνωσκόμενες. Με την κατάλληλη ενημέρωση, έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία, τα άτομα με θυρεοειδικές διαταραχές μπορούν να έχουν καλή ποιότητα ζωής. Οι τακτικοί ιατρικοί έλεγχοι θυρεοειδούς είναι απαραίτητοι για την πρόληψη και την πρώιμη παρέμβαση.