Ηλιακό έγκαυμα & μαύρισμα: Τι συμβαίνει πραγματικά στο δέρμα σας;

Ηλιακό έγκαυμα & μαύρισμα: Τι συμβαίνει πραγματικά στο δέρμα σας;

Η έκθεση στον ήλιο χωρίς προστασία συχνά υποτιμάται — όμως, η αλήθεια είναι
πως αρκούν λίγα λεπτά έντονης ηλιοφάνειας για να προκληθεί οξεία βλάβη στο
δέρμα. Το ηλιακό έγκαυμα δεν είναι απλώς ένα προσωρινό κοκκίνισμα· είναι μια
φλεγμονώδης αντίδραση του δέρματος στην υπεριώδη ακτινοβολία, κυρίως στην
UVB, και αποτελεί σαφή ένδειξη κυτταρικής φθοράς.

Θα αποκτήσω τελικά μαύρισμα ή απλώς θα ξεφλουδίσω;

Η αντίδραση κάθε δέρματος στον ήλιο διαφέρει. Το αν θα μαυρίσεις ή θα απλώς θα
ξεφλουδίσεις εξαρτάται κυρίως από:

• Τον φωτότυπό σου (δηλαδή τον τύπο δέρματος και την ποσότητα μελανίνης ).
• Τη διάρκεια και ένταση της έκθεσης στον ήλιο.
• Τη γενετική προδιάθεση του οργανισμού να αντιδρά με μαύρισμα ή
ξεφλούδισμα.
Άτομα με πολύ ανοιχτόχρωμη επιδερμίδα καίγονται σχεδόν πάντα και μαυρίζουν
ελάχιστα ή καθόλου. Άλλα, με μέτρια ή πιο σκούρα επιδερμίδα, μπορεί να
εμφανίσουν ήπιο έγκαυμα στην αρχή, αλλά τελικά αποκτούν σταδιακά μαυρισμένη
όψη. Αυτή η διαφορά σχετίζεται με τη φυσική παραγωγή μελανίνης από τον
οργανισμό και την ικανότητα του δέρματος να αμύνεται απέναντι στην ηλιακή
ακτινοβολία.
Ωστόσο, σε όλους τους τύπους δέρματος –ακόμα και στους πιο σκούρους– η UV
προκαλεί βλάβη σε κυτταρικό επίπεδο. Η παρουσία μεγαλύτερης ποσότητας
μελανίνης προσφέρει μερική προστασία, αλλά δεν μηδενίζει τον κίνδυνο
εμφάνισης καρκίνου του δέρματος.

Το μαύρισμα δεν είναι δείγμα υγείας

Πολλοί θεωρούν πως το μαύρισμα είναι ένδειξη "υγιούς" επιδερμίδας. Στην
πραγματικότητα, είναι ακριβώς το αντίθετο: μια ένδειξη ότι το δέρμα υπερέβαλε
στην παραγωγή μελανίνης σε μια προσπάθεια να προστατεύσει τα κύτταρα του
DNA από τις βλαβερές επιδράσεις της UV ακτινοβολίας. Η διαδικασία του
μαυρίσματος είναι δηλαδή μια αμυντική αντίδραση σε ήδη προκληθείσα φθορά.

Η επαναλαμβανόμενη ή υπερβολική έκθεση στον ήλιο επιταχύνει τη γήρανση του
δέρματος, προκαλεί ρυτίδες, τραχιά υφή και πανάδες, ενώ αυξάνει τον κίνδυνο
εμφάνισης καρκίνου του δέρματος — όπως το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα, το
ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα ακόμα και πιο επικίνδυνου όπως το μελάνωμα.

Γιατί μερικές φορές το έγκαυμα “σκουραίνει”;

Συχνά, μετά από ηλιακό έγκαυμα, το δέρμα παρουσιάζει μια σκούρα απόχρωση
στην προσβεβλημένη περιοχή. Αυτό οφείλεται σε μια διαδικασία που ονομάζεται
μεταφλεγμονώδης υπερμελάγχρωση, δηλαδή υπερπαραγωγή μελανίνης από τα μελανινοκύτταρα λόγω της προηγηθείσας φλεγμονής. Η όψη αυτή δεν είναι
φυσιολογικό μαύρισμα, αλλά αντίδραση σε τραυματισμό.

Πόσο διαρκεί το ηλιακό έγκαυμα;

Η διάρκεια εξαρτάται από τη σοβαρότητα του εγκαύματος. Στα ήπια περιστατικά, τα
συμπτώματα υποχωρούν εντός 7 έως 14 ημερών, συχνά συνοδευόμενα από
ξεφλούδισμα. Σε πιο σοβαρά εγκαύματα, όπου εμφανίζονται φουσκάλες, το δέρμα
μπορεί να χρειαστεί έως και 2–3 εβδομάδες για πλήρη αποκατάσταση. Σε τέτοιες
περιπτώσεις, συστήνεται ιατρική παρακολούθηση.

Πώς να φροντίσετε το δέρμα σας μετά τον ήλιο

Αν υποστείτε έγκαυμα:

•  Πίνετε άφθονο νερό και ενυδατώστε συχνά την επιδερμίδα σας με προϊόντα που περιέχουν αλόη βέρα ή πανθενόλη.
• Χρησιμοποιήστε δροσερά, μη λιπαρά προϊόντα after sun.
• Αποφύγετε τον ήλιο μέχρι να αποκατασταθεί πλήρως το δέρμα.
• Αν πονάτε έντονα, μπορείτε να πάρετε κάποιο παυσίπονο ή ήπιο αντιφλεγμονώδες.
• Μην σπάτε φουσκάλες — αυξάνεται ο κίνδυνος μόλυνσης.

 Η πρόληψη είναι το παν

Το ηλιακό έγκαυμα και η UV βλάβη μπορούν να προληφθούν με απλά αλλά κρίσιμα
μέτρα:

• Αντηλιακό καθημερινά, ακόμα και τις συννεφιασμένες μέρες ή όταν οδηγείτε, καθώς η UV διαπερνά σύννεφα και τζάμια.
• Χρησιμοποιείτε επαρκή ποσότητα αντηλιακού – περίπου δύο κουταλιές της σούπας για όλο το σώμα.
• Ανανεώνετε την εφαρμογή κάθε δύο ώρες, ή πιο συχνά σε περίπτωση κολύμβησης ή έντονης εφίδρωσης.

Μπορώ να αποκτήσω μαυρισμένη όψη με ασφάλεια;

Η μόνη ασφαλής μέθοδος για μαυρισμένη επιδερμίδα είναι η χρήση
αυτομαυριστικών προϊόντων (self-tanners). Αυτά δρουν επιφανειακά, χωρίς να
εμπλέκονται βλαβερές ακτινοβολίες. Επιλέξτε προϊόντα που περιέχουν DHA,
απολεπίστε καλά την επιδερμίδα πριν την εφαρμογή και φροντίστε να είναι
ενυδατωμένη για ομοιόμορφο αποτέλεσμα.

Η φροντίδα του δέρματος δεν αφορά μόνο την αισθητική — είναι θέμα υγείας και
πρόληψης. Ας δώσουμε στο δέρμα μας την προσοχή και την προστασία που αξίζει.
Για οποιοδήποτε ηλιακό έγκαυμα ή δερματική αλλοίωση που σας προβληματίζει,
απευθυνθείτε στον δερματολόγο σας. Η έγκαιρη διάγνωση σώζει ζωές.