Χορήγηση του εμβολίου κατά των θηλοματοϊών (HPV) και στα αγόρια

Γράφει η Βικτώρια Γκούμα, Παιδίατρος, Επιμελήτρια Β' Παιδιατρικής Κλινικής του Παιδιατρικού Κέντρου Αθηνών

Από την Άνοιξη του 2022, στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών παιδιών και εφήβων εντάχθηκε ο εμβολιασμός κατά του Ιού των Ανθρωπίνων Θηλωμάτων (HPV) και στα τα αγόρια ηλικίας 9 έως 18 ετών. Για τα κορίτσια το εμβόλιο χογηγείται δωρεάν ήδη αρκετά χρόνια με θεαματικά αποτελέσματα.

Με αφορμή το συγκεκριμένο γεγονός, αξίζει να κάνουμε μια αναφορά στους συγκεκριμένους ιούς (Human Papilloma Virus- HPV) λόγω της σαφούς συσχέτισής τους με τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας και γενικά της περιγεννητικής περιοχής.

Αν και υπάρχουν περίπου 200 τύποι του ιού, μόνο 40 από αυτούς προσβάλλουν την πρωκτογεννητική περιοχή. Σχεδόν όλα τα σεξουαλικώς ενεργά άτομα που δεν έχουν εμβολιαστεί θα προσβληθούν από κάποιο τύπο HPV στη διάρκεια της ζωής τους.  Οι περισσότερες λοιμώξεις από HPV είναι αυτοϊώμενες. Ωστόσο, κάποιες μολύνσεις από στελέχη του ιού μπορεί να εξελιχθούν σε συγκεκριμένους τύπους καρκίνου όπως του τραχήλου της μήτρας και αιδοίου στις γυναίκες, πέους στους άνδρες, πρωκτού και στοματοφάρυγγα σε γυναίκες και άνδρες. Οι χαμηλού κινδύνου τύποι HPV (6 και 11) ενοχοποιούνται για χαμηλής διαφοροποίησης καρκίνο του τραχήλου της μήτρας και γεννητικά κονδυλώματα. Οι υψηλού κινδύνου τύποι HPV, κύρια εκπροσωπούνται από τους τύπους 16 και 18 και ανευρίσκονται στο 75% του συνόλου των καρκίνων του τραχήλου της μήτρας.

Σε χώρες που έχει εφαρμοστεί ο καθολικός εμβολιασμός εδώ και 16 χρόνια τα ποσοστά των HPV λοιμώξεων που ευθύνονται για γεννητικά κονδυλώματα και καρκίνο μειώθηκαν 88% στα έφηβα κορίτσια και 81% σε νεαρές ενήλικες γυναίκες.

Το σχήμα εμβολιασμού περιλαμβάνει 2 δόσεις για τα παιδιά 9- 15ετών και 3 δόσεις για τα παιδιά άνω των 15 έως 26ετών. Να τονίσουμε ότι το εμβόλιο HPV αποζημιώνεται πλήρως σε αγόρια και κορίτσια 15- 18ετών μέχρι 31/12/2023. Είναι πολύ σημαντικό να σημειώσουμε ότι ο εμβολιασμός καλό θα ήταν να ολοκληρώνεται πριν την έναρξη της σεξουαλικής ζωής.

Πριν τον εμβολιασμό, δεν είναι απαραίτητο να γίνεται εργαστηριακός έλεγχος (pap test, HPV DNA  ή ορολογικός έλεγχος). Το εμβόλιο δεν επιβαρύνει ήδη εγκατασταθείσα λοίμωξη ενώ παράλληλα προστατεύει από τύπους ιών που το άτομο δεν έχει προηγουμένως εκτεθεί.

Ο εμβολιασμός  είναι ασφαλής, ενώ οι όποιες ανεπιθύμητες ενέργειες (τοπικό οίδημα και πόνος στο σημείο της ένεσης, πυρετός, ζάλη, μυαλγίες, ναυτία, κεφαλαλγία) είναι ήπιες και παρέρχονται σε 24-48 ώρες.

Ο Π.Ο.Υ. αποδέχεται τη θέση ότι ο καρκίνος τραχήλου μήτρας θα έχει εξαλειφθεί ως παγκόσμιο πρόβλημα δημόσιας υγείας όταν όλες οι χώρες καταφέρουν να έχουν λιγότερα από 4 περιστατικά ανά 100.000 γυναίκες/έτος. Αυτό θα μπορέσει να επιτευχθεί μέσω της πρωτογενούς πρόληψης με τον εμβολιασμό, τον προσυμπτωματικό έλεγχο με υψηλής ακρίβειας εξέταση (HPV testing), την ενδεδειγμένη θεραπεία των προκαρκινικών αλλοιώσεων και του διηθητικού καρκίνου τραχήλου. Σύμφωνα με το σχέδιο, για να επιτευχθεί η εξάλειψη του καρκίνου του τραχήλου μέχρι το 2030, σε κάθε χώρα θα πρέπει το 90% των κοριτσιών μέχρι 15 ετών  να έχουν εμβολιαστεί πλήρως.

Με την ευκαιρία της ένταξης και των αγοριών στο δωρεάν πρόγραμμα εμβολιασμού θα πρέπει να τονίσουμε στους γονείς τη σημασία της πρόληψης από τη μόλυνση απο τους ιούς HPV. Ο εμβολιασμός είναι ασφαλής και έχει εντυπωσιακά αποτελέσματα στην πρόληψη εμφάνισης κονδυλωμάτων και καρκίνου στις νεαρές ηλικίες.