Αλλεργία στο γάλα αγελάδος

Από τον Κώστα Πρίφτη, Καθηγητή Παιδιατρικής Πνευμονολογίας και Αλλεργιολογίας, Παιδιατρικό Κέντρο Αθηνών.

Η αλλεργία στο γάλα αγελάδος είναι η πιο συχνή τροφική αλλεργία στα παιδιά. Τα συμπτώματα έχουν ευρύ φάσμα, από ήπια (π.χ. ‘κοκκινίλες’) μέχρι σοβαρά (αναφυλαξία).

Περίπου 2,5% των παιδιών μικρότερα του ενός έτους έχουν αλλεργία στο γάλα αγελάδος. Σχεδόν όλα αυτά τα παιδιά την αναπτύσσουν μέχρι το πρώτο έτος ζωής.

Τα περισσότερα παιδιά ξεπερνούν την αλλεργία στο γάλα αγελάδος. Η αλλεργία είναι περισσότερο πιθανό να επιμένει σε παιδιά με υψηλά επίπεδα αντισωμάτων έναντι του γάλακτος αγελάδας στο αίμα τους.

Η ευαισθησία στο γάλα της αγελάδας ποικίλει από άτομο σε άτομο. Μερικά άτομα έχουν σοβαρές αντιδράσεις μετά από ελάχιστες ποσότητες γάλακτος, ενώ, άλλα, έχουν ήπιες αντιδράσεις μετά από μέτριες ποσότητες γάλακτος. Οι αντιδράσεις στο γάλα μπορεί να είναι σοβαρές, ακόμα και δυνητικά επικίνδυνες.

Για την αποφυγή αντιδράσεων, η αποφυγή του γάλακτος αγελάδας με βάση τις οδηγίες του γιατρού σας, είναι απαραίτητη. Πάντα διαβάζετε τις ετικέτες των προϊόντων που αγοράζετε για την αναγνώριση συστατικών του γάλακτος αγελάδας.  

Διαφορές μεταξύ αλλεργίας στο γάλα αγελάδας και δυσανεξίας στη λακτόζη

Η αλλεργία στο γάλα αγελάδας δεν θα πρέπει να συγχέεται με τη δυσανεξία στη λακτόζη.

Η τροφική αλλεργία είναι μια υπεραντίδραση του ανοσολογικού συστήματος σε μία συγκεκριμένη τροφική πρωτεΐνη. Όταν η τροφική πρωτεΐνη καταναλωθεί μπορεί να πυροδοτήσει μία αλλεργική αντίδραση με πιθανό εύρος από ήπια (εξάνθημα, φαγούρα κλ.π.) μέχρι σοβαρά συμπτώματα (δύσπνοια, απώλεια συνείδησης κ.α.).

Μια τροφική αλλεργία μπορεί να είναι δυνητικά μοιραία.     

Αντίθετα με τις τροφικές αλλεργίες, η δυσανεξία στις τροφές δεν έχουν σχέση με το ανοσολογικό σύστημα. Τα παιδιά με δυσανεξία στη λακτόζη δεν έχουν το ένζυμο λακτάση, που διασπά τη λακτόζη, μία ζάχαρη που βρίσκεται στο γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα. Ως αποτέλεσμα, οι ασθενείς με δυσανεξία στη λακτόζη δεν είναι ικανοί να πέψουν αυτά τα φαγητά και μπορεί να βιώνουν συμπτώματα όπως ναυτία, κράμπες, αέρια, μετεωρισμός και διάρροια. Αν και η δυσανεξία στη λακτόζη μπορεί να προκαλέσει έντονη δυσφορία δεν είναι απειλητική για τη ζωή.   

Εναλλακτικές λύσεις για παιδιά με αλλεργία στο γάλα αγελάδας

Συνιστάται ότι τα παιδια που είναι αλλεργικά στο γάλα αγελάδας να χρησιμοποιούν ένα εκτενώς υδρολυμένο γάλα καζεϊνης. Αυτός ο τύπος γάλατος περιέχει πρωτεΐνη  που έχει εκτενώς διασπαστεί, έτσι ώστε να είναι διαφορετική από την πρωτεΐνη του γάλακτος και δεν είναι πιθανό να προκαλέσει αλλεργική αντίδραση. Εάν ένα παιδί δεν είναι αλλεργικό στη σόγια, μπορεί να προταθεί ένα γάλα σόγιας.

Συζητήστε με το γιατρό ή το διατροφολόγο σας ώστε να ικανοποιούνται οι διατροφικές απαιτήσεις του παιδιού σας.

Αποφεύγοντας το γάλα

Διαβάστε όλες τις ετικέτες προϊόντων τροφίμων πριν την αγορά και την κατανάλωση τους. Τα περιεχόμενα στα έτοιμα προϊόντα τροφής μπορεί να αλλάξουν χωρίς προειδοποίηση. Αν έχετε απορίες επικοινωνήστε με τον κατασκευαστή.

Η αναφορά σε έτοιμα προϊόντα τροφής φράσεων όπως ‘μπορεί να περιέχει...’ δεν είναι σαφής και συνήθως συστήνεται η αποφυγή τέτοιων τροφών.  

Αποφύγετε φαγητά που περιέχουν γάλα ή όποιο από αυτά τα συστατικά:

• Βούτυρο και συναφή (λάδι, οξέα, εστέρες, λίπος), βουτυρόγαλα
• Γάλα (σε όλες τις μορφές, περιλαμβάνοντας: συμπυκνωμένο, παράγωγο,  ξηρό, εβαπορέ, γάλα κατσίκας και από άλλα ζώα, χαμηλού λίπους,  βυνοποιημένο, άπαχο, σκόνη, αποβουτυρομένo, ολικό)
• Γαλατόπιτα
• Γιαούρτι
• Διακετύλιο
• Καζεḯνη  
• Καζεϊνικά
• Κρέμα
• Κρέμα γάλακτος
• Λακταλβουμίνη
• Λακτόζη
• Λακτουλόζη
• Λακτοφερρίνη
• Ορός γάλακτος (σε όλες τις μορφές)
• Πουτίγκα
• Πυτιά
• Ταγκατόζη
• Τυρί
• Υδρολυμένη καζεḯνη
• Υδρολυμένη πρωτεΐνη γάλατος
• Υδρολυμένος ορός γάλατος
• Φωσφοπεπτίδια καζεḯνης (π.χ. σε μερικές τσίχλες ελεύθερες ζάχαρης)

Το γάλα συναντάται μερικές φορές σε:

• Καραμέλες
• Λουκάνικα, χοτ-ντογκ
• Μαργαρίνη
• Μαντολάτο
• Νισίνη
• Σοκολάτα
• Τεχνητή γεύση βουτύρου
• Ψημένα προϊόντα

Μερικές αναπάντεχες πηγές γάλακτος*

• Μερικές φορές τα ίδια μηχανήματα χρησιμοποιούνται για το κόψιμο κρέατος και τυριών.
• Μερικοί τύποι κονσέρβας τόνου χρησιμοποιούν καζεḯνη, μια πρωτεΐνη του γάλατος.
• Πολλά μη γαλακτοκομικά προϊόντα περιέχουν καζεḯνη, το οποίο αναγράφεται στα συστατικά.
• Μερικά ειδικά προϊόντα από υποκατάστατα γάλατος (π.χ. βασισμένα σε σόγια, ξηρούς καρπους, ρύζι) παράγονται από μηχανήματα κοινά με εκείνα του γάλατος.
• Μερικά κρέατα περιέχουν καζεḯνη ως συνδετικό. Ελέγξτε όλες τις ετικέτες προσεκτικά.
• Τα οστρακοειδή μερικές φορές εμβαπτίζονται στο γάλα για να μειώσουν την οσμή του ψαριού. Ρωτήστε για τον κίνδυνο επαφής με το γάλα αγοράζοντας οστρακοειδή.
• Πολλά εστιατόρια βάζουν βούτυρο σε μπριζόλες μετά το ψήσιμο για να προσθέσουν επιπλέον γεύση. Το βούτυρο δεν είναι ορατό αφού λιώσει.
• Μερικά φάρμακα περιέχουν πρωτεΐνη γάλατος.

**Προσοχή: Αυτή η λίστα αναφέρει παραδείγματα όπου το γάλα έχει βρεθεί αναπάντεχα. Η λίστα δεν υπονοεί ότι το γάλα είναι πάντα παρών σε αυτές τις τροφές, αλλά περισσότερο, έχει στόχο να εξυπηρετήσει ως υπενθύμιση για την ανάγνωση των ετικετών και την ενδεχόμενη ερώτηση πριν την κατανάλωση φαγητού που δεν έχουμε ετοιμάσει οι ίδιοι.

Περιέχουν αυτά τα συστατικά γάλα?

Συχνά υπάρχουν απορίες αν τα παρακάτω συστατικά περιέχουν γάλα. Αυτά τα συστατικά δεν περιέχουν πρωτεΐνη γάλατος και δεν πρέπει να αποφεύγονται από κάποιον που αποφεύγει το γάλα:

• Βάλσαμο
• Βούτυρο από κακάο
• Γαλακτικό ασβέστιο
• Γαλακτικό νάτριο
• Γαλακτικό οξύ (όταν χρησιμοποιείται σε καλλιέργειες μπορεί να περιέχει γάλα)
• Γαλακτυλικό ασβέστιο
• Κρέμα από πουρί
• Στεατοϋλο-γαλακτυλικό νάτριο