Συστηματική προεγχειρητική θεραπεία στην αντιμετώπιση του καρκίνου

Γράφει ο Χρήστος Εμμανουηλίδης, Παθολόγος -Ογκολόγος, Ιατρικό Διαβαλκανικό Θεσσαλονίκης

είναι σε αρχικά στάδια, η καλύτερη αντιμετώπιση, αν η κατάσταση του ασθενούς το επιτρέπει, είναι η χειρουργική αντιμετώπιση. Η χειρουργική εξαίρεση του καρκίνου είναι το ζητούμενο γιατί σώζει ζωές.  Για τον λόγο αυτό συστήνεται και η έγκαιρη διάγνωση με διάφορες εξετάσεις όπως η μαστογραφία, η κολονοσκόπηση, ο έλεγχος PSA κλπ.  Ακόμα όμως και όταν αφαιρεθεί χειρουργικά η καρκινική βλάβη, σε αρκετές περιπτώσεις ο καρκίνος επιστρέφει υπό μορφή μεταστάσεων. Που οφείλεται αυτό; Στο ότι ήδη πριν την επέμβαση, μικρός αριθμός καρκινικών κυττάρων έχει ήδη εισέλθει στην κυκλοφορία του αίματος και ίσως έχει εγκατασταθεί σε διάφορα όργανα του σώματος. Τη στιγμή της εγχείρησης, τα κακοήθη αυτά κύτταρα δεν είναι ανιχνεύσιμα, με οποιαδήποτε τεχνική απεικόνισης (Αξονικές, μαγνητικές τομογραφίες, ΡΕΤ κλπ). Με τον καιρό, τα κύτταρα αυτά θα αναπτύξουν όγκους στα όργανα όπου βρίσκονται, τις γνωστές μεταστάσεις.

Τα τελευταία χρόνια, οι κλινικές μελέτες αναδεικνύουν όλο και πιο συχνά ότι αν χορηγήσουμε κάποια θεραπεία, συνήθως χημειοθεραπεία, πριν την εγχείρηση, είναι πιθανόν να μειώσουμε την πιθανότητα επανεμφάνισης και επομένως να αυξήσουμε την επιτυχία της εγχείρησης, σε ότι αφορά την τελική ίαση του ασθενούς.

Ποια είναι τα οφέλη από την προεγχειρητική συστηματική θεραπεία;

Εκτός από την πιθανότητα μείωσης υποτροπών που αναφέραμε παραπάνω, η χορήγηση χημειοθεραπείας πριν από την εγχείρηση, μπορεί να μειώσει το μέγεθος του όγκου και έτσι η εγχείρηση να γίνει πιο εύκολα και ίσως πιο ριζικά.  Αποφεύγεται έτσι να μείνει το ελάχιστο υπόλειμμα στην περιοχή του όγκου. Άλλο είναι να αντιμετωπίζει ο χειρουργός έναν όγκο π.χ. 7 εκατοστών και άλλο αν με τη θεραπεία έχει μειωθεί στα 3 εκατοστά.

Ένα άλλο όφελος είναι ο έλεγχος της ευαισθησίας του καρκίνου στα φάρμακα. Βλέπουμε λοιπόν αν με τη συγκεκριμένη θεραπεία που χορηγείται αν ο καρκίνος μειώνεται πολύ, λίγο, πλήρως ή και καθόλου. Αυτό έχει σημασία για την ανάγκη πιθανής μελλοντικής αγωγής που θα βελτιώσει ακόμα περισσότερο τα αποτελέσματα. Για παράδειγμα, σε περιπτώσεις καρκίνου του μαστού, αν χορηγηθεί προεγχειρητική θεραπεία και παραμένει υπόλειμμα τη στιγμή της εγχείρησης, είναι αποδεδειγμένο ότι συγκεκριμένες θεραπείες μετά την εγχείρηση θα αυξήσουν ακόμα περισσότερο την ίαση.

Προεγχειρητική ανοσοθεραπεία

Είναι αλήθεια ότι για πολλές δεκαετίες, τα μόνο φάρμακα που ήταν διαθέσιμα στη μάχη κατά του καρκίνου ήταν τα χημειοθεραπευτικά. Έτσι, η ιδέα της προεγχειρητικής θεραπείας αφορούσε αναγκαστικά τη χορήγηση χημειοθεραπείας. Τα τελευταία χρόνια, είμαστε μάρτυρες μιας εντυπωσιακής ανάπτυξης των αντικαρκινικών φαρμάκων, με την εισαγωγή βιολογικών παραγόντων, αντισωμάτων, στοχευμένων θεραπειών κλπ. Το τελευταίο μεγάλο βήμα ήταν η θεραπευτική εφαρμογή της ανοσοθεραπείας. Συνεπώς, η προεγχειρητική αγωγή σε πολλές περιπτώσεις περιλαμβάνει συνδυασμούς χημειοθεραπείας με ανοσοθεραπεία ή άλλα βιολογικά φάρμακα με πραγματικά εντυπωσιακά αποτελέσματα.

Η ογκολογία πλέον απαιτεί συνεργασία πολλών ειδικοτήτων, είναι όπως λέμε μια διεπιστημονική διαδικασία. Η συνεργασία των χειρουργών ογκολογικών παθήσεων, των ογκολόγων παθολόγων και των ακτινοθεραπευτών ογκολόγων είναι εκ των ων ουκ άνευ. Οι ειδικότητες αυτές πλαισιώνονται από παθολογοανατόμους, ακτινολόγους, επεμβατικούς ακτινολόγους, και ιατρούς πολλών ειδικοτήτων ακόμα.

Για τον λόγο αυτό, και για να διαχυθεί η νέα γνώση, διοργανώθηκε ένα διήμερο συνέδριο στο Ιατρικό Διαβαλκανικό Θεσσαλονίκης, στις 23-24 Φεβρουαρίου, με συμμετοχή όλων των εμπλεκομένων ειδικοτήτων όπου συζητήθηκε εκτενώς η προεγχειρητική συστηματική θεραπεία για μια πλειάδα όγκων, ως μια ακόμα θεραπευτική προσέγγιση που βοηθά στην οριστική καταπολέμηση του καρκίνου