Προληπτικός έλεγχος για τον καρκίνο: Με ποιους τρόπους μπορούμε να προστατευτούμε;

Γράφει ο Βασίλειος Μάρκος, Παθολόγος-Ογκολόγος, Συνεργάτης Ιατρικού Περιστερίου

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας υπολογίζει ότι κατά το 2020 θα παρουσιάζονται κάθε χρόνο 20.000.000 νέες περιπτώσεις καρκίνου. Οι μισοί από τους ανθρώπους που θα αναπτύξουν καρκίνο θα χάσουν την ζωή τους από τη νόσο αυτή γιατί η διάγνωση γίνεται σε προχωρημένο στάδιο. Η πρόληψη του καρκίνου είναι δυνατή και απαραίτητη μέσα από τον προληπτικό έλεγχο. Παρακάτω, ακολουθούν οι μέθοδοι πρόληψης:

• Καρκίνος μαστού

- Αυτοεξέταση των μαστών: Η αυτοεξέταση του μαστού συμβάλλει σημαντικά στην έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του μαστού και στην πλήρη ίαση. Το 40% των καρκίνων του μαστού ανιχνεύεται από τις γυναίκες κατά τη διάρκεια της αυτοεξέτασης, γι' αυτό και είναι τόσο σημαντικό. Πρέπει να ξεκινά από την ηλικία των 20 ετών και να συνεχίζεται εφ όρου ζωής, κάθε μήνα, αμέσως μετά την περίοδο.

- Κλινική εξέταση των μαστών : Θα πρέπει να γίνεται περιοδικά, περίπου κάθε 3ετία, κατά τις δεκαετίες των 20 και των 30, και κάθε χρόνο από την ηλικία των 40 και άνω. Σε περίπτωση που οι γυναίκες θεωρούν ότι υπάρχει κάποια αλλαγή στους μαστικούς αδένες (μαστούς), θα πρέπει να ενημερώνουν άμεσα τον ιατρό τους.

- Μαστογραφία: Ετησίως από την ηλικία των 40.

• Καρκίνος παχέος εντέρου/ορθού

- Εξέταση κοπράνων ( Δοκιμασία Mayer): Η εξέταση περιλαμβάνει τη δοκιμασία των κοπράνων για ίχνη αίματος που δεν φαίνονται με γυμνό μάτι. Πρέπει να γίνεται ετησίως από την ηλικία των 50 ετών.

- Ορθοσιγμοειδοσκόπηση. Με τη βοήθεια εύκαμπτου ενδοσκοπικού οργάνου, μήκους 60cm, γίνεται έλεγχος του κατώτερου τμήματος του παχέος εντέρου.

ή

-Κολονοσκόπηση: Ο ιατρός εισάγει ένα εύκαμπτο ενδοσκόπιο διαμέσου του ορθού στο παχύ έντερο και ελέγχει μέσω μίας κάμερας το εσωτερικό ολόκληρου του παχέος εντέρου. H κολονοσκόπηση είναι η πιο αποτελεσματική μέθοδος παρακολούθησης . Προτείνεται για τον έλεγχο όλου του πληθυσμού, ανά δεκαετία από την ηλικία των 50 ετών και σε άτομα υψηλού κινδύνου (όπως π.χ. με θετικό οικογενειακό ιστορικό, ιστορικό ελκώδους κολίτιδας κ.ά.) από τα 40 έτη, με μεγαλύτερη συχνότητα.

ή

Αξονική κολονογραφία:  Βασίζεται σε λήψη εικόνων μέσω αξονικού τομογράφου από τον αυλό του παχέος εντέρου, με στόχο την ανίχνευση ανωμαλιών με καλοήθη ή κακοήθη χαρακτηριστικά. Δεν επιτρέπει τη λήψη βιοψιών από ύποπτες βλάβες ή την αφαίρεση πολυπόδων.

• Καρκίνος προστάτη

- Ουρολογική εξέταση (δακτυλική εξέταση προστάτη)

Και

- Μετρηση ειδικού προστατικού αντιγόνου (PSA) στο αίμα.

Η εξέταση  PSA συνίσταται να γίνεται απαραίτητα μία φορά το χρόνο σε άνδρες άνω των 50 ετών ή και σε νεαρότερης ηλικίας, με συγκεκριμένους παράγοντες κινδύνου (π.χ. πρώτου βαθμού συγγενείς με καρκίνο του προστάτη) και σε συνδυασμό πάντα με τη δακτυλική εξέταση του προστάτη από τον ειδικό ιατρό.

• Καρκίνος τραχήλου μήτρας

- Τεστ Παπανικολάου (Test Pap) / Εξέταση κολπικού επιχρίσματος:

Είναι μέθοδος πρόληψης του καρκίνου μέσω της ανίχνευσης και της θεραπείας πρώιμων ανωμαλιών οι οποίες, αν δεν θεραπευτούν, θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Ο κίνδυνος καρκίνου του τραχήλου της μήτρας είναι μειωμένος έως και κατά 90% για τις γυναίκες που υποβάλλονται τακτικά σε έλεγχο.

Ο έλεγχος θα πρέπει να γίνεται κάθε χρόνο με το κλασσικό τεστ Παπανικολάου ή κάθε 2 χρόνια με το τεστ Παπανικολάου υγρής φάσης. Μετά την ηλικία των 30 ετών, οι γυναίκες που είχαν 3 διαδοχικά φυσιολογικά τεστ Παπανικολάου μπορεί να επανεξετάζονται κάθε 2 έως 3 χρόνια, με κυτταρολογική εξέταση του τραχήλου της μήτρας (τεστ Παπανικολάου) και μόνο, ή κάθε 3 χρόνια με έλεγχο HPV DNA σε συνδυασμό με τεστ Παπανικολάου.

• Καρκίνος ενδομητρίου

Ο έλεγχος της μήτρας  αφορά κάθε γυναίκα που παρουσιάζει κολπική αιμορραγία , ενώ βρίσκεται στην εμμηνόπαυση, οπότε θα πρέπει να επισκεφτεί  άμεσα το γυναικολόγο.

• Καρκίνος δέρματος

-Eξέταση του δέρματος από δερματολόγο :  Γίνεται με την απλή εξέταση , με την δερματοσκόπηση (εξέταση με ειδικό φακό που "φωτίζει" τις μικροσκοπικές λεπτομέρειες των σπίλων), και με τη χρήση ψηφιακής φωτογράφησης και ανάλυσης από ηλεκτρονικό υπολογιστή. Η τελευταία αυτή μέθοδος γίνεται σε εξειδικευμένα κέντρα και με ειδικό εξοπλισμό που επιτρέπει τη φωτογράφηση των σπίλων σε μία δεδομένη στιγμή και την σύγκριση των εικόνων αυτών σε μία μελλοντική εξέταση του ασθενή για την ανίχνευση πιθανών αλλαγών στους σπίλους αυτούς.

Κλινική εξέταση δέρματος από γιατρό μετά την ηλικία των 50 ετών (κάθε 2 χρόνια), ενώ για τα άτομα με ανοιχτόχρωμο δέρμα κάθε χρόνο μετά την ηλικία των 40 ετών.

-Aυτοεξέταση του δέρματος από τον ίδιο τον ασθενή: Ελέγξτε εάν υπάρχουν

• Ένας νέος σπίλος (ο οποίος φαίνεται ανώμαλος).
• Μία αλλαγή στο μέγεθος, τη μορφή, το χρώμα, ή τη σύσταση ενός σπίλου.
• Μία πληγή που δεν κλείνει.
• Ένας σπίλος που αιμορραγεί.