Ένα σημαντικό και καίριο ερώτημα, το οποίο ταλανίζει τόσο τους ίδιους τους έφηβους όσο και τους γονείς τους. Για αυτόν το λόγο, αναζητήσαμε τη γνώμη του ενδοκρινολόγου για το συγκεκριμένο θέμα.
Ο Δημήτρης Παπαδημητρίου, Παιδο-ενδοκρινολόγος, Διευθυντής Τμήματος Παιδιατρικής -Εφηβικής Ενδοκρινολογίας & Διαβήτη, Παιδιατρικό Κέντρο Αθηνών και η Ελένη Δερμιτζάκη, Παιδίατρος – Παιδοενδοκρινολόγος, Επιμελήτρια Α’, Παιδιατρικό Κέντρο Αθηνών, τονίζουν: «Ως εφηβεία ορίζεται η περίοδος μετάβασης από την παιδική στην ώριμη ηλικία, και συνοδεύεται από αλλαγές τόσο σε σωματικό όσο και σε συναισθηματικό και κοινωνικό επίπεδο. Από ενδοκρινολογικής άποψης, εφηβεία είναι η περίοδος, κατά την οποία ο οργανισμός αποκτά τα δευτερογενή χαρακτηριστικά του φύλου του και την ικανότητα αναπαραγωγής.
Η σεξουαλική ωρίμανση ξεκινάει ήδη από τους πρώτους μήνες ζωής, κατά τους οποίους τόσο τα άρρενα όσο και τα θήλεα βρέφη παρουσιάζουν τη «μίνι εφηβεία της βρεφικής ηλικίας», η οποία έχει διάρκεια λίγων μηνών. Στη μίνι εφηβεία, ενεργοποιείται παροδικά ο άξονας Υποθάλαμος-Υπόφυση-Γονάδες (Υ-Υ-Γ), με αποτέλεσμα το βρέφος να παρουσιάζει ορμονικό προφίλ, που προσομοιάζει σε αυτό ενός εφήβου. Θεωρείται ότι ένας από τους σκοπούς της μίνι εφηβείας είναι και ο καθορισμός της σεξουαλικής ταυτότητας και προσανατολισμού του ατόμου. Μετά το πέρας της μίνι εφηβείας ο άξονας Υ-Υ-Γ παραμένει ανενεργός για να ενεργοποιηθεί εκ νέου σε βιολογική ηλικία 10 ετών περίπου για τα κορίτσια και 11,5 ετών για τα αγόρια, σηματοδοτώντας την έναρξη της εφηβείας. (Να σημειωθεί ότι η βιολογική ηλικία, που εκφράζεται με την οστική ηλικία του οργανισμού και υπολογίζεται από την α/α του αριστερού άκρου χεριού, συχνά μπορεί να μην ταυτίζεται με τη χρονολογική ηλικία του ατόμου, λόγω πολλών κληρονομικών, ιδιοσυστασιακών ή και παθολογικών παραγόντων).
Κλινικά, η έναρξη της εφηβείας στα κορίτσια εκφράζεται με τη διόγκωση των μαστικών αδένων και στα αγόρια με την αύξηση του ορχικού όγκου πάνω από 3ml και ολοκληρώνεται κατά μέσο όρο περίπου 4 χρόνια αργότερα. Κατά τη διάρκεια της ήβης σημειώνεται η εφηβική αυξητική έκρηξη (ταχύς ρυθμός της αύξησης του ύψους), αυξάνεται η οστική μάζα, εμφανίζονται τα δευτερογενή χαρακτηριστικά του φύλου (τρίχωση, αλλαγή φωνής, αναλογίες σώματος) και ολοκληρώνεται ο σχηματισμός των έσω και έξω γεννητικών οργάνων. Η ικανότητα αναπαραγωγής και στα δύο φύλα κατακτάται πριν την ολοκλήρωση της εφηβείας. Στα κορίτσια σηματοδοτείται από την έναρξη της εμμήνου ρύσεως σε μέση ηλικία 12,25 ετών και στα αγόρια από την έναρξη εκσπερμάτισης, σε ορχικό όγκο περίπου 12 ml και βιολογική ηλικία 13-14 ετών.
Παρόλα αυτά, επειδή η ωρίμανση των γεννητικών οργάνων συνεχίζεται μέχρι την ολοκλήρωση της εφηβείας, είναι ορθότερο η σεξουαλική ενηλικίωση να οριοθετείται, όταν το άτομο είναι όχι μόνο βιολογικά αλλά και εγκεφαλικά ώριμο».
