Αορτικός διαχωρισμός “the last frontier”

Γράφει ο Δρ. Νικόλαος Μελάς, MD, MSc, Phd, Αγγειοχειρουργός, Διευθυντής Α΄ Αγγειοχειρουργικής Κλινικής Ιατρικού Διαβαλκανικού Θεσσαλονίκης

Ο αορτικός διαχωρισμός αποτελεί τη σοβαρότερη πάθηση που καλείται να αντιμετωπίσει, συχνά σε οξεία βάση, ο αγγειοχειρουργός μαζί βέβαια με την αορτική ρήξη.

Στον διαχωρισμό δημιουργείται ένα εσωτερικό σχίσιμο στο ενδοθήλιο της θωρακικής ή κοιλιακής αορτής με αποτέλεσμα το αίμα να διαχωρίζει τους χιτώνες που αποτελούν το τοίχωμα του αγγείου και να δημιουργεί δύο αυλούς διόδου του αίματος τον ψευδή (νέο αυλό) που ολοένα τείνει να μεγαλώνει εις βάρος  του αληθούς (αρχικού πραγματικού αυλού) που τείνει να συμπιέζεται απ’ τον πρώτο (σχημ 1).

Η κατάσταση αυτή δημιουργεί σοβαρούς κινδύνους αφενός τη ρήξη του ψευδοαυλού που καθώς καλύπτεται από μέρος των χιτώνων του αγγείου, είναι ευάλωτος σε διάταση και ρήξη, αφετέρου την απόφραξη όλων των κλάδων της αορτής (εγκεφαλικών αγγείων, σπλαχνικών αγγείων αλλά και αγγείων των άκρων) (σχημ 2).

Όσοι ασθενείς επιβιώνουν της οξείας φάσης με ή χωρίς αντιμετώπιση, μεταπίπτουν σε χρονιότητα. Αλλά και αυτοί συχνά πρέπει να αντιμετωπισθούν για να αποφύγουμε τις παραπάνω επιπλοκές.

Κατά την αντιμετώπιση του αορτικού διαχωρισμού σε οξεία αλλά κυρίως χρόνια βάση η ενδαγγειακή χειρουργική αποτέλεσε σανίδα σωτηρίας τα τελευταία χρόνια καθώς μείωσε δραματικά τη θνητότητα του χειρουργείου. Παρά την ουσιαστική πρόοδο στη θεραπευτική μας προσέγγιση ακόμη και σήμερα, παραμένει μεγάλη δυσκολία στην ενδαγγειακή αντιμετώπιση της πάθησης η αναγνώριση του αληθούς αυλού, η αναγνώριση του αρχικού σχισίματος (σημείο εισόδου), η επέκταση του διαφράγματος που χωρίζει τους δύο αυλούς και φυσικά η τοποθέτηση του ενδομοσχεύματος στον αυλό εκείνο που τροφοδοτεί τα σπλαχνικά αγγεία.

Σε όλη αυτή την προσπάθεια μεγάλη δυσκολία δημιουργεί συχνά το διάφραγμα (septum) που χωρίζει τους δύο αυλούς καθώς ενίοτε κάποια από τα τέσσερα σπλαχνικά αγγεία μπορεί να αιματώνονται από τον ψευδή πλέον αυλό, άρα η τοποθέτηση ενδομοσχεύματος στον αληθή και η εξάλειψη του ψευδούς θα προκαλούσε διακοπή της αιμάτωσης σε κάποιο σπλαχνικό αγγείο με καταστροφικές επιπλοκές. Σήμερα έχουμε τη δυνατότητα να εφαρμόσουμε τεχνική διατομής του διαφράγματος ώστε να φέρουμε σε επικοινωνία περιφερικά τους δύο αυλούς και με την τοποθέτηση του ενδομοσχεύματος στον αληθή να μην διαταράξουμε την αιμάτωση καμίας σπλαχνικής αρτηρίας (σχημ 3).

Η τεχνική βασίζεται στην τοποθέτηση σύρματος 0,014”  από τα πόδια και από τον αληθή στον ψευδή αυλό διαμέσου του σημείου εισόδου στον ψευδή αυλό. Το σύρμα στο σημείο που ακουμπάει το διάφραγμα απογυμνώνεται ώστε να μεταφέρει το ρεύμα της διαθερμίας, ενώ πριν και μετά προστατεύεται με πλαστικούς καθετήρες για να μην τραυματίσει την αορτή. Τα άκρα του σύρματος συνδέονται στη διαθερμία και υπό ακτινοσκόπηση εκτελείται η σεπτοτομή δηλ η διατομή του διαφράγματος.

Η νέα αυτή προτεινόμενη τεχνική αποτελεί ελπίδα στην οριστική λύση της αντιμετώπισης του αορτικού διαχωρισμού. Φυσικά, προϋπόθεση για την εφαρμογή της αποτελεί η υψηλή εξειδίκευση και γνώση των ενδαγγειακών τεχνικών αλλά και η ύπαρξη υβριδικού χειρουργείου για την εκτέλεση της πράξης.