Οι ιοί της ηπατίτιδας αποτελούν τη συχνότερη αιτία ηπατίτιδας παγκοσμίως. Οι κύριοι ιοί της ηπατίτιδας είναι πέντε, οι A, B, C, D, E. Οι ιοί ηπατίτιδας Β και C προκαλούν χρόνια νόσο σε εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους και αποτελούν τη συχνότερη αιτία κίρρωσης και καρκίνου του ήπατος.

Οι ιοί ηπατίτιδας A και E προκαλούνται συνήθως από την κατανάλωση μολυσμένων τροφών ή νερού. Οι ιοί ηπατίτιδας B, C και D μεταδίδονται παρεντερικά μέσω των μολυσμένων υγρών του σώματος.

Η οξεία ηπατίτιδα εμφανίζεται λίγες εβδομάδες έως μήνες μετά την είσοδο του ιού της ηπατίτιδας στο ανθρώπινο σώμα. Τα κύρια συμπτώματα οξείας ηπατίτιδας είναι έντονη αδυναμία, καταβολή, ανορεξία, ναυτία, έμετοι, διάρροιες, μυαλγίες, αίσθημα βάρους στο δεξιό άνω τμήμα της κοιλιάς, αρθραλγίες, πονοκέφαλος, πυρετός, ενώ κάποιοι ασθενείς μπορεί να εμφανίσουν ίκτερο, σκοτεινόχρωμα ούρα, αποχρωματισμό κοπράνων. Μερικές φορές δεν υπάρχουν καθόλου συμπτώματα οξείας ηπατίτιδας ή είναι πολύ ήπια.

Χρόνια ιογενής ηπατίτιδα προκαλείται από τους ιούς της ηπατίτιδας Β, C και D κι αναπτύσσεται στους ασθενείς που το αμυντικό τους σύστημα δεν κατορθώνει να αποβάλλει τον ιό. Στους ασθενείς με χρόνια ηπατίτιδα, παρά την έλλειψη συμπτωμάτων πολλές φορές, η ύπαρξη του ιού εξακολουθεί να προκαλεί φλεγμονή και να καταστρέφει το ήπαρ. Αποτέλεσμα της χρόνιας ηπατίτιδας είναι η ανάπτυξη ινώδους ιστού (ουλή) μέσα στο ήπαρ. Εάν τα τρία τέταρτα του ήπατος μετατραπούν σε ινώδη ιστό, το ήπαρ δεν είναι πια σε θέση να λειτουργήσει σωστά, κατάσταση που ονομάζεται κίρρωση.

Οι σημαντικότεροι 5 ιοί της ηπατίτιδας έχουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά.

Η Ηπατίτιδα Α (Hepatitis A virus, HAV) είναι μία οξεία, συνήθως αυτοπεριοριζόμενη νόσος. Ο ιός της ηπατίτιδας Α έχει παγκόσμια κατανομή. Η Ηπατίτιδα Α μεταδίδεται κυρίως με την κατανάλωση τροφής ή νερού που έχουν έρθει σε επαφή με κόπρανα ατόμου που πάσχει από ηπατίτιδα Α. Η ηπατίτιδα Α είναι καλοήθης νόσος, αυτοπεριοριζόμενη σε μερικές εβδομάδες και ποτέ δεν οδηγεί σε χρόνια ηπατίτιδα. Για την ηπατίτιδα Α υπάρχει αποτελεσματικό και ασφαλές εμβόλιο. Απαιτούνται 2 δόσεις με μεσοδιάστημα 6 μηνών που επιτυγχάνουν προστασία για μεγάλο χρονικό διάστημα (20 χρόνια).

Ο ιός της Ηπατίτιδας B (Hepatitis B virus HBV) προκαλεί οξεία ηπατίτιδα με εμφάνιση ίκτερου, σε περισσότερα από 10% των παιδιών ηλικίας κάτω των 5 ετών και σε 30-50% των ενηλίκων, ενώ οι υπόλοιπες περιπτώσεις ηπατίτιδας Β δεν εμφανίζουν κανένα σύμπτωμα. Ως χρόνιος φορέας ηπατίτιδας Β ορίζεται κάποιος που συνεχίζει να έχει τον ιό στο αίμα του για διάστημα μεγαλύτερο από 6 μήνες. Για την ηπατίτιδα Β υπάρχει ασφαλές κι αποτελεσματικό εμβόλιο. Χορηγείται σε 3 δόσεις ενδομυϊκά (0,1 και σε 6 μήνες).

Όπως προαναφέρθηκε η μετάδοση της Ηπατίτιδας Β γίνεται με τα υγρά του σώματος. Μητέρες με ηπατίτιδα Β μπορεί να μεταδώσουν τη νόσο στα παιδιά τους κατά τη διάρκεια του τοκετού. Η χορήγηση ειδικής σφαιρίνης (HBIG) και του εμβολίου της ηπατίτιδας β στο νεογνό κατά τη διάρκεια του πρώτου εικοσιτετραώρου μειώνει θεαματικά την πιθανότητα μετάδοσης της Ηπατίτιδας Β (προστασία άνω του 90-95%).

Ο ιός της Ηπατίτιδας C (Hepatitis C virus, HCV) αποτελεί έναν από τους κυριότερους παράγοντες χρόνιας ηπατοπάθειας, τόσο διεθνώς όσο και στην Ελλάδα. Εμβόλιο για την ηπατίτιδα C ΔΕΝ υπάρχει

Ο ιός της Ηπατίτιδας D (Hepatitis D virus, HDV) συνδέεται επιδημιολογικά με τον ιό της ηπατίτιδας Β και απαιτεί την παρουσία του τελευταίου για την εκδήλωση λοίμωξης. Ο εμβολιασμός για την ηπατίτιδα Β προστατεύει και από λοίμωξη με τον ιό HDV.

Η Ηπατίτιδα Ε (Hepatitis E virus, HEV) είναι υπεύθυνη για επιδημίες που συμβαίνουν σε αναπτυσσόμενες χώρες. Η τήρηση των κανόνων υγιεινής αποτελεί το μοναδικό τρόπο προστασίας από την ηπατίτιδα Ε.

Η φαρμακευτική ή τοξική ηπατίτιδα προκαλείται από την αντίδραση κάποιων φαρμάκων και τροφών στο συκώτι μας. Τα συμπτώματα τοξικής ηπατίτιδας πρέπει εγκαίρως να αναγνωρίζονται και να παρακολουθούνται με τακτικές εξετάσεις αίματος γιατί μπορεί να οδηγήσουν σε σοβαρή βλάβη του ήπατος.

Η αυτοάνοση ηπατίτιδα, η πρωτοπαθής χολική κίρρωση και η πρωτοπαθής σκληρυντική χολαγγειίτιδα είναι ασθένειες του αμυντικού συστήματος του οργανισμού μας που προσβάλουν το συκώτι, το σύστημα της χολής και των χοληφόρων αγγείων.

Η συχνότητα τους συνεχώς αυξάνεται τα τελευταία χρόνια.

Σήμερα υπάρχουν αλλά και συνεχώς εμφανίζονται καινούργια φάρμακα για την αντιμετώπιση όλων των μορφών ηπατίτιδας. Σημαντικό βήμα αποτελούν τα νέα φάρμακα για την αντιμετώπιση της ηπατίτιδας Β και C που επιτυγχάνουν υψηλά ποσοστά θεραπείας που φτάνουν το 80%.

Ο πρωτοπαθής καρκίνος του ήπατος αποτελεί πιθανή εξέλιξη μίας χρόνιας ηπατοπάθειας με ή χωρίς κίρρωση.

Η έγκαιρη διάγνωση καρκίνου του ήπατος αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο για τη θεραπεία. Για το λόγο αυτό ο ηπατολόγος θα μας ζητήσει τακτική παρακολούθηση που δεν πρέπει να παραβλέπουμε.

Στον τομέα της θεραπείας πρέπει να γνωρίζουμε ότι η έγκαιρη διάγνωση καρκίνου του ήπατος αποτελεί σημαντικό εργαλείο γιατί διευκολύνει τον ασθενή και το γιατρό στο να επιτύχουν το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.

Για να επιτευχθεί αυτό είναι πολύ σημαντικό όποιος έχει πρόβλημα με το συκώτι του να συμβουλεύεται έγκαιρα τον ηπατολόγο και να ακολουθεί τις οδηγίες του.

Τα τελευταία χρόνια εφαρμόζονται πολλές νέες μέθοδοι για τη διάγνωση και αντιμετώπιση των παθήσεων του ήπατος.

Ο πρωτοπαθής καρκίνος του ήπατος αντιμετωπίζεται σήμερα με αρκετές μεθόδους. Οι κυριότερες επεμβατικές μέθοδοι αντιμετώπισης καρκίνου ήπατος είναι η χειρουργική αφαίρεση του όγκου, και η νέκρωση με χημειοεμβολισμό ή ραδιοσυχνότητες.

Υπάρχουν, επίσης, καινούρια φάρμακα με σημαντικά αποτελέσματα.

Η σωστή διαχείριση ενός ασθενούς με καρκίνο του ήπατος προϋποθέτει τη λήψη θεραπευτικών αποφάσεων από συμβούλιο ιατρών που εκτός του ηπατολόγου και του χειρουργού ήπατος περιλαμβάνει ιατρό ογκολόγο και ακτινολόγο.

Η γκάμα των ηπατικών νοσημάτων είναι μεγάλη όπως και το εύρος των θεραπευτικών παρεμβάσεων. Για το λόγο αυτό η σύγχρονη αντιμετώπιση ασθενών με ηπατικά νοσήματα απαιτεί την ύπαρξη μίας εξειδικευμένης και έμπειρης ομάδας ιατρών.

Το ήπαρ αποτελεί ιδιαίτερα συνηθισμένη περιοχή ανάπτυξης μεταστάσεων, κυρίως μέσω της αιματικής οδού, πολλών μορφών καρκίνων.

Οι ηπατικές μεταστάσεις μπορεί να προέρχονται από καρκίνο του παχέος εντέρου, των πνευμόνων, των νεφρών, του μαστού, του παγκρέατος, του στομάχου, των ωοθηκών ή από μελανώματα, σαρκώματα, νευροενδοκρινείς όγκους, όγκους των μαλακών μορίων και άλλους.

Η χειρουργική θεραπεία των μεταστάσεων στο ήπαρ δεν είναι πάντοτε δυνατή, ενώ η συστηματική χημειοθεραπεία τις περισσότερες φορές δεν έχει την αναμενόμενη ανταπόκριση.

Σε πολλές από τις περιπτώσεις αυτές υπάρχει απόλυτη ιατρική ένδειξη για τη διενέργεια ενδαρτηριακού χημειοεμβολισμού, μίας σύγχρονης μεθόδου με ιδιαίτερα ενθαρρυντικά αποτελέσματα.

Για την -παρηγορητικού τύπου- θεραπεία της νόσου χορηγούνται ενδαγγειακά χημειοθεραπευτικοί παράγοντες, που είναι πολύ καλά ανεκτοί από τους ασθενείς.

Η νοσηλεία διαρκεί συνήθως μία ημέρα και την επομένη ο ασθενής επιστρέφει στο σπίτι του.

Το τελικό αποτέλεσμα εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως το είδος, ο αριθμός και το μέγεθος των εστιών των όγκων, η εντόπισή του, η γενικότερη κατάσταση της υγείας του ασθενούς, η δυνατότητα επανάληψης του χημειοεμβολισμού και άλλες.