Η εξωτερική μεμβράνη που καλύπτει και προστατεύει τον εγκέφαλο ονομάζεται σκληρά μήνιγγα.

Εάν λόγω τραύματος στο κρανίο, κρανιοτομίας, εγκεφαλικής φλεβικής θρόμβωσης ή άλλης αιτίας, προκληθεί πρόβλημα στη σύνδεση  μεταξύ των αρτηριών και των φλεβικών κόλπων που διέρχονται από τη σκληρά μήνιγγα, τότε η πάθηση ονομάζεται αρτηριοφλεβική επικοινωνία της σκληράς μήνιγγας.

 Η πάθηση μπορεί να μην έχει καθόλου συμπτώματα, ή να έχει συμπτώματα, χωρίς να είναι αυτά που καθορίζουν την επικινδυνότητά της.

Μπορεί η βλάβη να είναι πολύ μικρή και να μη χρειάζεται καθόλου επέμβαση, αλλά μπορεί να προκαλέσει και εγκεφαλική αιμορραγία.

Συνήθως όμως υπάρχουν συμπτώματα και αυτά είναι η κεφαλαλγία, ένα «φύσημα» που ακούει ο ασθενής στο κεφάλι του, προβλήματα στα μάτια (Ερυθρότητα, πρήξιμο, μείωση της όρασης), επιληπτική κρίση ή νευρολογικά προβλήματα.

Για τη διάγνωση  της αρτηριοφλεβικής επικοινωνίας της σκληράς μήνιγγας, συνήθως διενεργείται αρχικά μαγνητική εγκεφάλου και εάν υπάρχουν ενδείξεις είναι απαραίτητη η ψηφιακή αγγειογραφία για ακριβείς πληροφορίες προκειμένου να αποφασιστεί ο τρόπος αντιμετώπισής της.

Από τη διάγνωση προκύπτει η θέση της βλάβης και για την αντιμετώπισή της ισχύει διεθνώς μία κατάταξη με πέντε τύπους.

Εάν διαπιστωθεί φλοιώδης φλεβική παλινδρόμηση ή ενδοκράνια αιμορραγία, ο ασθενής θα πρέπει να υποβληθεί άμεσα σε εμβολισμό με αρτηριακή η φλεβική προσέγγιση ή αναλόγως του περιστατικού, σε ανοιχτή χειρουργική επέμβαση.

Υπάρχουν περιπτώσεις όπου πριν από τη χειρουργική επέμβαση διενεργείται εμβολισμός  για τη μείωση του κινδύνου διεγχειρητικής αιμορραγίας.

Ο χρόνος παραμονής στην κλινική ποικίλει αναλόγως της ύπαρξης ή όχι ενδοκράνιας αιμορραγίας. 

Τα ισχαιµικά εγκεφαλικά επεισόδια αποτελούν το 85% του συνόλου των εγκεφαλικών επεισοδίων.

Το οξύ ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο αποτελεί βαρύ, επείγον περιστατικό για το οποίο απαιτείται άμεση διάγνωση και αντιμετώπιση σε νοσοκομειακό περιβάλλον.

Η δυνατότητα θεραπευτικής παρέµβασης, εξαρτάται άµεσα από το χρονικό διάστηµα µεταξύ της εµφάνισης των συμπτωμάτων και της εφαρμογής της θεραπείας.

Προκαλεί σοβαρές αναπηρίες και αποτελεί µία από τις σημαντικότερες αιτίες θανάτου παγκοσμίως. 

Τα συμπτώματα που ακολουθούν ένα εγκεφαλικό επεισόδιο εξαρτώνται από την περιοχή του εγκεφάλου, που έχει επηρεαστεί, και την έκταση της βλάβης.

Εμφανίζονται ξαφνικά και είναι το µούδιασµα ή αδυναµία του προσώπου, του χεριού ή του ποδιού, ιδιαίτερα από τη µία πλευρά του σώµατος, η σύγχυση ή δυσκολία στην οµιλία ή στην κατανόηση, η δυσκολία στην όραση από το ένα ή και τα δύο µάτια, η ζάλη, η απώλεια της ισορροπίας ή του συντονισµού των κινήσεων.

Ως ισχαιμικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο χαρακτηρίζεται η διακοπή της αρτηριακής παροχής αίµατος σε ένα τµήµα του εγκεφάλου.

Αυτό οφείλεται σε απόφραξη των µεγάλων αρτηριών προς τον εγκέφαλο ή των µικρών αρτηριών εντός του εγκεφάλου.

Η απόφραξη προκαλείται είτε από τη δημιουργία θρόµβου σε µία αρτηρία µε στένωση (θρόμβωση), είτε από θρόµβο που σχηματίστηκε συνήθως στην καρδιά και µετακινήθηκε στις αρτηρίες του εγκεφάλου µε την αιµατική ροή (εµβολή).

Όµως, η λειτουργία των εγκεφαλικών κυττάρων απαιτεί συνεχή παροχή οξυγόνου και γλυκόζης µέσω της κυκλοφορίας του αίµατος.

Όταν η παροχή αίµατος σε τµήµα του εγκεφάλου διακόπτεται από το εγκεφαλικό επεισόδιο, προκαλείται διαταραχή στη λειτουργία των εγκεφαλικών κυττάρων και στη συνέχεια τα κύτταρα αυτά πεθαίνουν.

Στα οξέα ισχαιµικά εγκεφαλικά επεισόδια, η άµεση θεραπεία είναι απαραίτητη ώστε να προληφθεί η επέκταση της βλάβης σε µεγαλύτερη περιοχή του εγκεφάλου, όπου η παροχή αίµατος έχει µειωθεί αλλά δεν έχει σταματήσει.

Εάν οι ασθενείς υποβληθούν στον αναγκαίο εργαστηριακό και απεικονιστικό έλεγχο έως και 4,5 ώρες µετά την έναρξη των συμπτωμάτων, έχουν τη δυνατότητα να δεχθούν ενδοφλέβια θροµβολυτική θεραπεία (χορήγηση ουσίας η οποία διαλύει το θρόµβο) με την προϋπόθεση ότι δε συντρέχουν αντενδείξεις για τη χορήγησής της.

Εάν υπάρχει απόφραξη µεγάλου µεγέθους εγκεφαλικού αγγείου (όπως είναι η έσω καρωτίδα, η βασική αρτηρία, η µέση εγκεφαλική αρτηρία) µε ποσοστά θνητότητας από 30% έως 90%, η ανταπόκριση στην ενδοφλέβια χορήγηση θροµβολυτικών είναι πολύ µικρή.

Οι ασθενείς αυτοί υποβάλλονται σε ενδαρτηριακή θροµβόλυση (εμβολισμό) υπό την καθοδήγηση του ψηφιακού αγγειογράφου, για την απευθείας έγχυση θροµβολυτικής ουσίας στην αποφραγµένη αρτηρία) εφόσον δεν έχουν περάσει περισσότερες από 6 ώρες µετά την έναρξη των συμπτωμάτων του εγκεφαλικού επεισοδίου.

Η πιθανότητα διάνοιξης της αποφραγµένης αρτηρίας φτάνει το 60%.

Η ενδαρτηριακή θροµβεκτοµή ή µηχανική θροµβόλυση γίνεται µέσα από τον οδηγό καθετήρα, από τον οποίο προωθείται µία συσκευή που παγιδεύει και απομακρύνει το θρόµβο από την αρτηρία.

Η μέθοδος µπορεί να εφαρµοστεί έως και 8 ώρες (έως και 12 ώρες στην οπίσθια κυκλοφορία) µετά την έναρξη των συµπτωµάτων του εγκεφαλικού, προσφέροντας 80% πιθανότητα διάνοιξης της αποφραγµένης αρτηρίας.

Πολλές φορές γίνεται συνδυασμός της ενδαρτηριακής θροµβόλυσης και θροµβεκτοµής.