«Υγιεινά σνακ για παιδιά»

Γράφει η Τζέσικα Αρδίτη, Παιδοενδοκρινολόγος, Επιστημονικός Συνεργάτης, Παιδιατρικό Κέντρο Αθηνών

Το να ταΐσουμε το παιδί μας είναι πράξη αγάπης, και αυτό από τα πρώτα λεπτά της ζωής του. Ταΐζοντας όμορφα το παιδί μας, το βοηθάμε να μεγαλώσει με υγεία.

Θα δούμε παρακάτω πως μπορούμε με υγιεινά σνακ να συμβάλουμε στην καλύτερη υγεία των παιδιών μας, και να μειώσουμε την πιθανότητα παθολογικών καταστάσεων.

1. Τι είναι το σνακ

Το σνακ είναι ένα μικρό γεύμα, χρονικά ενδιάμεσα από τα 3 κύρια γεύματα της ημέρας (πρωινό, μεσημεριανό και βραδινό). 

Δεν το μπερδεύουμε με τα «snack-food», που είναι φαγητά που αγοράζουμε έτοιμα για κατανάλωση, πλούσια σε υδατάνθρακες ή/και αλάτι και συνήθως πλούσια σε κορεσμένα λίπη. Τα «snack-food» συχνά, δυστυχώς, καταναλώνονται την ώρα του σνακ, π.χ. πατατάκια, σοκοφρέτα, μπισκότα…

2. Πότε/γιατί τρώνε τα παιδιά σνακ

Πρωινό σνακ: Τα περισσότερα παιδιά τρώνε σνακ (το δεκατιανό τους) στο μεγάλο πρωινό διάλειμμα του σχολείου. Είναι ένα σημαντικό γεύμα γιατί :

-προσφέρει ενέργεια στα παιδιά για να παίξουν και να ασκηθούν

-βοηθάει στην συγκέντρωση την ώρα των μαθημάτων 

-συμπληρώνει ποιοτικά τα κύρια γεύματα 

Απογευματινό σνακ: Δεν χρειάζεται να τρώνε όλα τα παιδιά απογευματινό σνακ. Αυτό θα καθοριστεί από το πρόγραμμα κάθε παιδιού και το πως τρώει. 

Θα πάει σε αθλητική δραστηριότητα; Τι ώρα; Tι ώρα θα φάει το βραδινό του; Έχει φάει φρούτο στο δεκατιανό ή με το μεσημεριανό του; Μήπως του δώσουμε απογευματινό φρούτο; Συχνά είναι η μόνη στιγμή που μπορεί ο γονέας/φροντιστής να βοηθήσει το παιδί να φάει αυτό το «περίφημο φρούτο»….. 

Προσοχή όμως στο σνακ «της βαρεμάρας», αυτό που θα φάει το παιδί το απόγευμα γιατί βαριέται και το βρήκε μπροστά του (π.χ. κουλουράκια της γιαγιάς…)

Βραδινό σνακ: Θα αποφύγουμε το βραδινό σνακ, δηλαδή μετά το κύριο γεύμα: Τα παιδιά που καταναλώνουν σνακ αργά το βράδυ τείνουν να τρώνε μικρό πρωινό ή καθόλου πρωινό. Ξέρουμε ότι αν ένα παιδί παραβλέπει το πρωινό γεύμα αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης παχυσαρκίας. Έτσι όταν τρώει ένα παιδί βραδινό σνακ αυξάνει ο κίνδυνος παχυσαρκίας για δύο λόγους: συνήθως είναι ένα σνακ κακής ποιότητας (π.χ. πατατάκια μπροστά στη τηλεόραση…) και ταυτόχρονα μειώνει την πιθανότητα να φάει την επομένη καλό πρωινό.

3. Έχει σημασία να είναι «υγιεινό» το σνακ;

Η απάντηση φυσικά είναι ΝΑΙ! Ας αναλύσουμε το γιατί.

Για όλα τα παιδιά: Οι διατροφικές συνήθειες που έχουμε από παιδί μας ακολουθούν όλη μας τη ζωή. Με δυσκολία τις αλλάζουμε αν χρειαστεί. Έτσι, μαθαίνοντας στο παιδί την υγιεινή διατροφή, του κάνουμε ένα δώρο που θα το ακολουθήσει για πάντα.

Επίσης μελέτες δείχνουν ότι η συχνή λήψη υγιεινής τροφής βελτιώνει τα λιπίδια και την πίεση.

Για τα λιγόφαγα παιδιά: Το σνακ βοηθάει να συμπληρώσουμε τις καθημερινές διατροφικές ανάγκες του παιδιού, τόσο σε θερμίδες όσο και σε θρεπτικές/βασικές ουσίες όπως ασβέστιο, σίδηρο, βιταμίνες Α και C.

Για τα παιδιά που τείνουν να τρώνε πολύ, ανθυγιεινά φαγητά ή/και να είναι υπέρβαρα: 

Η κατανάλωση αλατισμένων «snack-food», όπως πατατάκια, σχετίζεται με αυξημένο  κίνδυνο υπέρτασης.

Η κατανάλωση «snack-food» πλούσια σε θερμίδες θα αυξήσει τις πιθανότητες εμφάνισης παχυσαρκίας. Εδώ μην ξεχνάμε ότι όσο πιο ριζωμένες είναι αυτές οι διατροφικές συνήθειες, τόσο πιο δύσκολα τις αλλάζουμε. Παρατηρώ, στην καθημερινότητα του ιατρείου, ότι πολλά παιδιά τρώνε υγιεινά 3 κύρια γεύματα, αλλά κακής ποιότητας σνακ. Αυτό  κοστίζει ακριβά στην υγεία τους (παχυσαρκία, αρτηριακή υπέρταση, διαταραχή του μεταβολισμού του σακχάρου).

Μελέτες στους εφήβους έχουν δείξει ότι η ανθυγιεινή διατροφική συμπεριφορά σχετίζεται με ένα συνολικό ανθυγιεινό τρόπο ζωής (λιγότερα αθλήματα, κάπνισμα, περισσότερη τηλεόραση). Για το λόγο αυτό αξίζει η κάθε προσπάθεια από μικρή ηλικία, αλλά, και στη συνέχεια, και στην εφηβική ηλικία, να τρώνε ωραία τα παιδιά μας. Φυσικά αυτό δεν σημαίνει ότι τα «snack-food» και γλυκά  είναι απαγορευμένα, απλά συστήνονται λιγότερο συχνά.

4. Τι αποτελεί υγιεινό σνακ

-Φρούτα φρέσκα της εποχής, πιο σπάνια δίνουμε αποξηραμένα φρούτα

Αν μπορούμε αλλάζουμε τα φρούτα που προσφέρουμε, αλλά μην μας προβληματίζει αν ένα παιδί θέλει κάθε μέρα το ίδιο, θα έρθουν ευκαιρίες να δοκιμάσει κάποιο άλλο χωρίς πίεση.

-Λαχανικά σε μπαστουνάκια (καρότο, αγγούρι, πιπεριά)

-Ψωμί ολικής άλεσης, παξιμάδια, ριζογκοφρέτα

-Τυρί (μόνο του ή σε τοστ, σάντουιτς), γιαούρτι

-Ξηροί καρποί ανάλατοι όπως φουντούκια και αμύγδαλα

-Δεν συνιστώνται φαγητά με υψηλή περιεκτικότητα ζάχαρης (όπως γλυκά, κέικ, σοκοφρέτες, τυποποιημένοι χυμοί…) προσφέρουν θερμίδες χωρίς σημαντικά θρεπτικά συστατικά. Δεν συνιστώνται και αυτά με πολύ αλάτι (πατατάκια, γαριδάκια…).

Όταν ταΐζουμε τα παιδιά μας υγιεινά και νόστιμα σνακ την ώρα που το χρειάζονται (πρωί και ίσως απόγευμα ανάλογα με το πρόγραμμά τους) και στη σωστή, φυσικά, ποσότητα, τα βοηθάμε να έχουν καλύτερη υγεία και τους χαρίζουμε υγιεινές διατροφικές συνήθειες για όλη τους τη ζωή.