Σπίλοι & μελάνωμα: Μείωση του κινδύνου

Γράφει η Ειρήνη Μερίκα, Δερματολόγος, Επιστημονικός Συνεργάτης, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών

Τι είναι το μελάνωμα

Το μελάνωμα είναι ένας τύπος καρκίνου του δέρματος, που προκύπτει από τα χρωστικά κύτταρα (μελανοκύτταρα) στο δέρμα. Το μελάνωμα είναι μια λέξη που προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη ‘μέλας’, που σημαίνει ‘σκουρόχρωμος’, ‘μαύρος’ και τo επίθημα ‘ωμα’ που δηλώνει παθολογική κατάσταση ή όγκο. Κυριολεκτικά, μαύρος όγκος.

Πόσο συχνό είναι το μελάνωμα στην Ελλάδα

Στη χώρα μας διαγιγνώσκονται 1300 καινούρια περιστατικά το χρόνο. Ο αριθμός των νέων περιστατικών συνεχώς αυξάνεται. Είναι η πιο επιθετική και θανατηφόρα μορφή καρκίνου του δέρματος, με 300 θανάτους το χρόνο.

Πως εμφανίζεται το μελάνωμα στο δέρμα

Το μελάνωμα μπορεί να αναπτυχθεί σε υπάρχοντες ήδη σπίλους, αλλά μπορεί επίσης να εμφανιστεί ως ένα νέο σημάδι που μοιάζει με σπίλο στο κανονικό δέρμα. Χρειάζεται λοιπόν ιδιαίτερη προσοχή σε αλλαγές προ-υπάρχοντων σπίλων και σε νεοεμφανιζόμενες βλάβες. Σπανίως αναπτύσσεται εκτός δέρματος όπως στο μάτι, στο βλεννογόνο ή σε εσωτερικά όργανα. Μπορεί να εξαπλωθεί (μετάσταση) από το δέρμα στους λεμφαδένες ή άλλα μέρη του σώματος.Η διάγνωση είναι σοβαρή αλλά αν το μελάνωμα διαγνωστεί σε πρώιμο στάδιο και γίνει χειρουργική εκτομή μπορεί να μη δημιουργήσει περαιτέρω προβλήματα.

Πως προκύπτει το μελάνωμα

Το μελάνωμα προκύπτει από σύνθετες αλληλεπιδράσεις μεταξύ γενετικών παραγόντων και περιβαλλοντικών κινδύνων, η πλειονότητα των οποίων φαίνεται να συνδέεται με την συσωρευτική έκθεση στον ήλιο, κυρίως τη διακοπτόμενη, όπως κατά την ηλιοθεραπεία στις διακοπές, και το ιστορικό ηλιακών εγκαυμάτων.

Κορυφαίες συμβουλές για την προστασία από τον ήλιο & μείωση του κινδύνου εμφάνισης του μελανώματος

Αν και δεν μπορούμε να αλλάξουμε το δερματικό μας τύπο ή τον αριθμό σπίλων που έχουμε ή τη γενετική μας σύνθεση μπορούμε να αλλάξουμε τη συμπεριφορά μας στην έκθεση στον ήλιο

• Προστατέψτε το δέρμα σας με επαρκή ρούχα, φορέστε ένα καπέλο που σας προστατεύει πρόσωπο, λαιμό και αυτιά και ένα ζευγάρι UV προστατευτικά γυαλιά ηλίου. Επιλέξτε ήλιο-προστατευτική ενδυμασία (με μόνιμα αντηλιακό ύφασμα, ευρέως διαθέσιμο για ενήλικες και παιδιά) αν έχετε ανοιχτόχρωμο δέρμα ή πολλούς σπίλους.
• Περιορίστε την έκθεση στον ήλιο μεταξύ 11 π.μ. και 3 μ.μ. Προφυλαχτείτε πριν το δέρμα σας κοκκινίσει ή καεί.
• Όταν επιλέγετε μια αντηλιακή κρέμα επιλέξτε υψηλό δείκτη προστασίας SPF (50 ή 50+) για προστασία από την UVB και την UVA (κυκλικό λογότυπο ή/και 4 ή 5 αστέρια). Εφαρμόστε άφθονο αντηλιακό 15-30 λεπτά πριν την ηλιακή έκθεση και εφαρμόστε ξανά κάθε δύο ώρες και αμέσως μετά το κολύμπι.
• Τα αντηλιακά δεν αποτελούν εναλλακτική λύση στα προστατευτικά ρούχα και τη σκιά. Προσφέρουν πρόσθετη προστασία. Κανένα αντηλιακό δεν παρέχει 100% προστασία.
• Προφυλάξτε τα μωρά και τα μικρά παιδιά από την άμεση ηλιακή έκθεση. Ρουχισμός με προστασία UV (rash vests), καπέλα και γυαλιά ηλίου είναι υποχρεωτικά για νεότερα παιδιά
• Αποφεύγετε την τεχνητή υπεριώδη ακτινοβολία (solarium)
• Δερματικές βλάβες και σπίλοι πρέπει να ελέγχονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα από το Δερματολόγο.

Το δέρμα είναι το μεγαλύτερο όργανο του σώματος. Να το προστατεύετε πάντα από την βλαβερή έκθεση στον ήλιο, και μην το αφήνετε ποτέ να καεί. Και να θυμάστε το μελάνωμα είναι ιάσιμο εάν εντοπιστεί νωρίς.