Ποιες παθήσεις της ωχράς κηλίδας μπορούν να αντιμετωπιστούν με χειρουργική επέμβαση;

Γράφει ο Δρ. Ιωάννης Μάλλιας, Χειρουργούς Οφθαλμίατρος, Διευθυντής Οφθαλμολογικής Κλινικής, Ιατρικό Π.Φαλήρου

Ποιες παθήσεις της ωχράς κηλίδας μπορούν να αντιμετωπιστούν με χειρουργική επέμβαση;

Οι παθήσεις της ωχράς κηλίδας που μπορούν να αντιμετωπιστούν με χειρουργική επέμβαση είναι η ιδιοπαθής οπή της ωχράς, η επιαμφιβληστροειδική μεμβράνη και το σύνδρομο της υαλοωχρικής έλξης. Η επέμβαση ονομάζεται υαλοειδεκτομή και μπορεί να πραγματοποιηθεί είτε με γενική αναισθησία, είτε με τοπική αναισθησία και μέθη. Στην αρχή της επέμβασης τοποθετούνται 3 μικροσκοπικά τροκάρ στο σκληρό χιτώνα του οφθαλμού. Μέσα σε αυτά τοποθετείται η έγχυση κατάλληλου ορού (BSS), ο ενδοφωτισμός και ο υαλοειδοτόμος με τον οποίο γίνεται η κοπή και αναρρόφηση του υαλώδους σώματος.

  1. Ιδιοπαθής οπή της ωχράς κηλίδας: Στην πάθηση αυτή που προσβάλλει συχνότερα γυναίκες στην 6η και 7η δεκαετία της ζωής τους, υπάρχει ανώμαλη πρόσφυση της οπίσθιας υαλοειδικής μεμβράνης στην περιοχή της ωχράς κηλίδας. Το υαλοειδές στην πάθηση αυτή ασκεί παθολογικές διατατικές δυνάμεις στην ωχρά κηλίδα με αποτέλεσμα να δημιουργείται πλήρους πάχους άνοιγμα στις στιβάδες του αμφιβληστροειδούς. Η ελάττωση της οπτικής οξύτητας είναι το κύριο σύμπτωμα των ασθενών ενώ ταυτόχρονα παρουσιάζουν κεντρικό σκότωμα (σαν να υπάρχει μαύρο κενό στο κέντρο της εικόνας). Σταδιακά η όραση χειροτερεύει με το πέρασμα του χρόνου. Όσο πιο σύντομα γίνει η επέμβαση, τόσο καλύτερο είναι το λειτουργικό αποτέλεσμα. Στο τέλος της επέμβασης γίνεται πλήρωση της υαλοειδικής κοιλότητας με μίγμα αερίου SF6 20%. Ο ασθενής χρειάζεται να είναι σε πρηνή θέση για τα πρώτα εικοσιτετράωρα μετά την επέμβαση, με σκοπό το αέριο να «πιέζει» την περιοχή της οπής της ωχράς συντελώντας στο κλείσιμό της. Μέχρι την πλήρη απορρόφηση του αερίου (περίπου 2 εβδομάδες) απαγορεύεται στον ασθενή να πετάξει με αεροπλάνο ή να ανεβεί σε υψόμετρο (να πάει σε κάποιο βουνό). Όσο μικρότερη είναι η οπή και όσο μικρότερο το χρονικό διάστημα από την έναρξη των συμπτωμάτων, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα η οπή να κλείσει και τόσο καλύτερη θα είναι η μετεγχειρητική οπτική οξύτητα.
  2. Επιαμφιβληστροειδική μεμβράνη: Με την πρόοδο της ηλικίας (συνήθως μετά τα 60 έτη) το υαλοειδές αρχίζει να συρρικνώνεται και να αποκολλάται από τον αμφιβληστροειδή. Σε κάποιους ασθενείς, μία λεπτή μεμβράνη μπορεί να δημιουργηθεί στην επιφάνεια της ωχράς κηλίδας και να προκαλέσει πτυχές η ζάρες στον υποκείμενο αμφιβληστροειδή. Τα συχνότερα συμπτώματα είναι θολή κεντρική όραση και παραμόρφωση των αντικειμένων (μεταμορφωψία). Στις περισσότερες περιπτώσεις ασθενών , η όραση δεν επηρεάζεται σημαντικά, οπότε συστήνουμε στον πάσχοντα τακτική παρακολούθηση με μέτρηση της οπτικής οξύτητας και οπτική τομογραφία συνοχής (OCT). Σε περιπτώσεις ασθενών, όπου η οπτική οξύτητα χειροτερεύει και εμφανίζεται οίδημα στην ωχρά κηλίδα τότε υπάρχει ένδειξη για επέμβαση. Στην επέμβαση, μετά την αφαίρεση του υαλοειδούς γίνεται αφαίρεση της επιαμφιβληστροειδικής μεμβράνης. Μετά την επέμβαση , η όραση βελτιώνεται σταδιακά αλλά να μπορεί να χρειαστεί 3 έως 6 μήνες μέχρι να φθάσει στο βέλτιστο αποτέλεσμα.
  3. Σύνδρομο υαλοωχρικής έλξης: Στην πάθηση αυτή το αποκολλημένο υαλοειδές έχει παθολογική σύμφυση με την ωχρά κηλίδα, την έλκει προς τα επάνω και την παραμορφώνει. Σε περιπτώσεις που η έλξη είναι κλινικά σημαντική, έχει ένδειξη η υαλοειδεκτομή κατά την οποία γίνεται άρση της έλξης του υαλοειδούς στην ωχρά κηλίδα. Η επιλογή των ασθενών που θα υποβληθούν σε υαλοειδεκτομή χρειάζεται να γίνεται με μεγάλη προσοχή και σχολαστικό προεγχειρητικό έλεγχο. Τα αποτελέσματα της επέμβασης είναι εξαιρετικά και δημιουργούν χαμόγελα στα πρόσωπα των ασθενών.