Θωρακοχειρουργός, Διευθυντής Θωρακοχειρουργικής Κλινικής, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών

Όγκοι του Μεσοθωρακίου: Θύμωμα και Θυμεκτομή

Γράφει ο Λεβόν Τουφεκτζιάν, Θωρακοχειρουργός, Επιστημονικός Συνεργάτης, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών
 

Ο θύμος αδένας βρίσκεται στο πρόσθιο μεσοθωράκιο, ανάμεσα στους δύο πνεύμονες, μπροστά από την καρδιά και πίσω από το στέρνο. Είναι όργανο του ανοσοποιητικού συστήματος του οποίου η λειτουργία φτάνει σε πλήρη ωριμότητα κατά την εφηβεία, ενώ αργότερα κατά την πρώιμη ενήλικη ζωή υποστρέφεται και σταδιακά αντικαθίσταται από κυτταρολιπώδη ιστό. Τα θυμώματα αποτελούν όγκους του θύμου αδένα, κατά γενικό κανόνα εξελίσσονται βραδέως, και ενώ παλαιότερα πιστευόταν ότι υπάρχουν καλοήθεις και κακοήθεις μορφές, πλέον όλα τα θυμώματα θεωρούνται δυνητικά κακοήθεις όγκοι, δηλαδή ανάλογα με τον τύπο τους εμφανίζουν τη δυνατότητα να μεγαλώνουν, να διηθούν γειτονικά όργανα και να διασπείρονται τοπικά ή και απομακρυσμένα. Η αιτιολογία τους παραμένει άγνωστη, ενώ μπορεί να συσχετίζονται με την παρουσία διαφόρων συνδρόμων, με το συχνότερο εξ’ αυτών τη μυασθένεια gravis.

Από τους ασθενείς με θύμωμα περίπου το ένα τρίτο είναι ασυμπτωματικοί και το θύμωμα διαγιγνώσκεται τυχαία ως όγκος του προσθίου μεσοθωρακίου σε  μία αξονική ή μαγνητική τομογραφία θώρακος που γίνεται για κάποιο άλλο λόγο. Άλλο ένα τρίτο των ασθενών παρουσιάζουν ασαφή και ήπια συμπτώματα από το θώρακα, τα οποία συνήθως υπάρχουν για μεγάλο χρονικό διάστημα. Τα συμπτώματα αυτά είναι μη ειδικά και μπορεί να περιλαμβάνουν βήχα, αίσθηση βάρους ή πίεσης στο θώρακα και ήπια δύσπνοια. Τέλος, το ένα τρίτο των ασθενών με θύμωμα παρουσιάζεται με κάποια εκδήλωση μυασθένειας gravis. Ακριβώς λόγω της συχνής συνύπαρξης θυμώματος και μυασθένειας, εάν δεν έχει προηγηθεί διάγνωση μυασθένειας, συνίσταται ο έλεγχος για αντισώματα έναντι των υποδοχέων ακετυλοχολίνης, ειδικά στους νεώτερους ασθενείς που διαγιγνώσκονται με θύμωμα.

Τα θυμώματα θα πρέπει να εξαιρούνται χειρουργικά όταν βρίσκονται σε πρώιμα στάδια και η εκτομή θα πρέπει κατα προτίμηση να περιλαμβάνει το σύνολο του θύμου αδένα. Αρκετά συχνά, και όταν η κλινική διάγνωση του θυμώματος από την αξονική ή τη μαγνητική τομογραφία είναι πολύ πιθανή και πρώιμου σταδίου, η προεγχειρητική βιοψία δεν είναι απαραίτητη και ο ασθενής μπορεί να προχωρήσει απευθείας στη χειρουργική εξαίρεση, η οποία, πλέον, στις περισσότερες περιπτώσεις πραγματοποιείται με ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές. Ενώ τα θυμώματα είναι κατά κύριο λόγο καλά περιγεγραμμένοι μονήρεις όγκοι, η εκτομή όλου του ιστού από το πρόσθιο μεσοθωρακίο είναι σημαντική ογκολογικά, προκειμένου να αφαιρεθούν όλες οι θέσεις στις οποίες μπορεί να υπάρχει έκτοπος θυμικός ιστός και ο οποίος μπορεί να οδηγήσει σε τοπική υποτροπή.

Για τις περισσότερο προχωρημένες περιπτώσεις συνίσταται η εισαγωγική χημειοθεραπεία και στη συνέχεια εκτιμάται η δυνατότητα πλήρους χειρουργικής εξαίρεσης που ακολουθείται από μετεγχειρητική ακτινοθεραπεία. Επιπλέον, όταν το θύμωμα συνυπάρχει με μυασθένεια gravis, η χειρουργική εξαίρεση θα πρέπει να πραγματοποιείται όταν τα συμπτώματα της μυασθένειας έχουν κατά το δυνατό ελεγχθεί και η ανοσοκατασταλτική φαρμακευτική αγωγή που λαμβάνει ο ασθενής είναι η ελάχιστη δυνατή.

Σε αντίθεση με τους όγκους του θύμου αδένα, η θυμική υπερπλασία αποτελεί καλοήθη κατάσταση κατά την οποία παρατηρείται υπερτροφία του θύμου αδένα. Η χειρουργική εξαίρεση συνίσταται για τις σπάνιες περιπτώσεις που προκαλούνται τοπικά πιεστικά φαινόμενα ή όταν συνδυάζεται με μυασθένεια gravis ή άλλες σπανιότερες αυτοάνοσες και κρίνεται απαραίτητη η θυμεκτομή.

Ιατρός

Θωρακοχειρουργός, Διευθυντής Θωρακοχειρουργικής Κλινικής, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών