Κολπική Μαρμαρυγή – Μορφές, Αίτια, Συμπτώματα, Διάγνωση

Γράφει ο Βλάσιος Πυργάκης, Καρδιολόγος, Διευθυντης Β' Καρδιολογικής Κλινικής, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών
 

ΟΡΙΣΜΟΣ

Η Κολπική Μαρμαρυγή  (ΚΜ) είναι μία από τις συχνότερες και σημαντικότερες καρδιακές  αρρυθμίες.

Πρόκειται για μία  Υπερκοιλιακή ταχυαρρυθμία στην οποία η διέγερση των κόλπων είναι ασυντόνιστη με συνέπεια μη αποτελεσματική κολπική συστολή.

ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ

Η  ΚΜ είναι η πιο συχνά απαντώμενη αρρυθμία. Ο ένας στους τρεις μεσήλικες στην Ευρώπη ή τις ΗΠΑ θα αναπτύξει σε κάποια στιγμή στην ζωή του ΚΜ.

Η συχνότητά της αυξάνεται με την ηλικία.

Στο 10-15% των περιπτώσεων επέρχεται χωρίς την συνύπαρξη άλλων παθήσεων.

Όμως, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, συνδυάζεται με άλλες καρδιαγγειακές παθήσεις, όπως Υπέρταση, Καρδιακή Ανεπάρκεια, Στεφανιαία νόσο, Βαλβιδοπάθειες Μυοκαρδιοπάθειες, κλπ.

Συχνά συνυπάρχει με Σακχαρωδη Διαβήτη και Χρόνια Νεφρική Ανεπάρκεια.

ΜΟΡΦΕΣ

Πρωτοδιαγιγνωσκόμενη ΚΜ.

Παροξυσμική ΚΜ. Ανατασσόμενη, στις πλείστες περιπτώσεις εντός 48 ωρών. Μερικοί παροξυσμοί ΚΜ μπορεί να συνεχισθούν μέχρι και 7 ημέρες.

Εμμενουσα ΚΜ. ΚΜ Διαρκεί περισσότερο από 7 ημέρες. Περιλαμβάνονται επεισόδια τα οποία τερματίζονται με καρδιοανάταξη μετά από 7 ημέρες ή περισσότερο.

Επι μακρόν εμμενουσα ΚΜ. Συνεχής ΚΜ για περισσότερο από 1 χρόνο

Μόνιμη ΚΜ. Συνεχής ΚΜ  στην οποία ο ασθενής και ο γιατρός έχουν αποφασίσει να απορρίψουν κάθε προσπάθεια αποκατάστασης  φλεβοκομβικού ρυθμού.

ΑΙΤΙΑ

1. Καταστάσεις που αυξάνουν την πίεση εντός των κόλπων: Βαλβιδοπαθειες, Aρτηριακή Υπέρταση, Πνευμονική Υπέρταση, Μυοκαρδιοπάθειες, Ενδοκαρδιακοί όγκοι ή θρόμβοι, Συγγενείς καρδιοπάθειες, Καρδιακή Ανεπάρκεια.

2. Στεφανιαία νόσος

3. Φλεγμονώδης ή Διηθητική νόσος των κόλπων: Μυοκαρίτις ή Περικαρδίτις, Αμυλοείδωση.

4. Παθήσεις αναπνευστικού: ΧΑΠ, πνευμονική Εμβολή, λοιμώξεις αναπνευστικού, Αποφρακτική άπνοια ύπνου.

5. Χρήση Αλκοόλ και άλλων ουσιών: Διεγερτικά, Αλκοόλ [Χρονία ή οξεία χρήση  (π.χ «holiday or weekend syndrome»)], Καφεΐνη, Κοκαΐνη.

6. Ενδοκρινολογικές παθήσεις: Υπερθυρεοειδισμός, ΣΔ

7. Χειρουργικές Επεμβάσεις: Καρδιάς, Θώρακος, Οισοφάγου

8. Ιδιοπαθής: «Οικογενής»ΚΜ, «Lone ΚΜ»

9. Μεγάλη Ηλικία

10. Χρόνια Νεφρική Ανεπάρκεια

11. Αναιμία

12. Παχυσαρκία

EΠΙΠΤΩΣΕΙΣ

• αυξάνει την ολική θνητότητα ( Χ 1,5 – 3,5 φορές)
• αυξάνει την πιθανότητα Αγγειακού Εγκεφαλικού Επεισοδίου (ΑΕΕ) και εν γένει εμβολικών επεισοδίων: επειδή η καρδιά δε δουλεύει με συγχρονισμένο τρόπο, παρέχονται ευκαιρίες μέσα στις καρδιακές κοιλότητες, ιδιαίτερα στον αριστερό κόλπο ,να δημιουργηθούν θρόμβοι  που κάποια στιγμή μπορεί να αποσπασθούν,να μπουν στη γενική κυκλοφορία και να προκαλέσουν εμβολικό επεισόδιο είτε στον εγκέφαλο, οπότε έχουμε ΑΕΕ, είτε σε κάποια άλλη αρτηρία π.χ στο πόδι οπότε προκαλούν οξεία αρτηριακή απόφραξη.
• αυξάνει την ανάγκη νοσηλείας Στο Νοσοκομείο (το 1/3  των ασθενών χρειάζεται να νοσηλευθεί τουλάχιστον μία φορά το χρόνο)
• επηρεάζει δυσμενώς την ποιότητα ζωής των πασχόντων.
• Μακροπρόθεσμα συνδέεται με επιδείνωση της λειτουργικότητας της αριστεράς κοιλίας («ταχυμυοκαρδιοπάθεια» ), έκπτωση των νοητικών λειτουργιών (άνοια) και κατάθλιψη

ΚΛΙΝΙΚΗ  ΕΜΦΑΝΙΣΗ

Ποικίλει ευρέως. Πολλοί ασθενείς είναι ασυμπτωματικοί.

Τα πιο συχνά συμπτώματα είναι αίσθημα παλμών, κόπωση, δύσπνοια, θωρακική δυσφορία ή συγκοπή.

Στο 20-30% των ασθενών οι οποίοι εισάγονται στά Νοσοκομεία με ΑΕΕ ανευρίσκεται ΚΜ.

Μερικοί ασθενείς προσέρχονται σε σοβαρή κατάσταση (αιμοδυναμική αστάθεια) και απαιτούν άμεση ηλεκτρική (DC) ανάταξη.

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ

Το Διαγνωστικό Πρωτόκολλο  που ακολουθείται έχει λεπτομερώς ως ακολούθως.

Ιστορικό – Φυσική εξέταση: για τον καθορισμό του τύπου της ΚΜ (παροξυσμική, εμμένουσα, επί μακρόν εμμένουσα, μόνιμη), την ανίχνευση των παραγόντων που προδιαθέτουν σε ΚΜ (π.χ καφεΐνη, αλκοόλ κ.α) και τη διερεύνηση της πιθανότητας ύπαρξης υποκείμενης καρδιακής νόσου.

Εργαστηριακός έλεγχος: Γενική Αίματος, πλήρης Βιοχημικός έλεγχος , έλεγχος Θυρεοειδικής λειτουργίας.

Ηλεκτροκαρδιογράφημα: όταν πρόκειται για  μόνιμη χρόνια κατάσταση θέτει κατά κανόνα την διάγνωση  (“απολύτως” ανόμοια διαστήματα RR,  απουσία διακριτών κυμάτων Ρ. Χρησιμεύει επίσης στο να προσδιορισθεί η κοιλιακή ανταπόκριση (καρδιακή συχνότητα), στη διερεύνηση της παρουσίας στοιχείων οργανικής καρδιοπαθείας  και στην παρακολούθηση της δράσης των φαρμάκων (διαστήματα PR, QT κλπ)

Λειτουργική Δοκιμασία  (Test Κόπωσης, Σπινθηρογράφημα Μυοκαρδιου, Stress Echo): για τη διερεύνηση της παρουσίας ισχαιμίας.

Υπερηχοκαρδιογράφημα: για την διαπίστωση της παρουσίας βαλβιδιπαθείας, την εκτίμηση των κολπικών και κοιλιακών διαστάσεων και  της λειτουργικότητας της αριστεράς κοιλίας, τον υπολογισμό της συστολικής πνευμονικής πίεσης και την ανίχνευση θρόμβων. Στον αριστερό κόλπο (επί υποψίας συνίσταται Διοισοφάγειο)

Διοισοφάγειο Υπερηχογράφημα: για τη διαπίστωση της ύπαρξης θρόμβου. Στο ωτίο του αριστερού  κόλπου (μεγάλη διακριτική ικανότητα) και την λεπτομερέστερη μελέτη ασθενών με βαλβιδοπάθειες.

Holter Ρυθμού: για να διαγνωσθεί  η  παροξυσμική ΚΜ και να μελετηθεί το αποτέλεσμα της θεραπείας.