Iός RSV: όλα όσα πρέπει να ξέρουμε

Γράφει ο Ανδρέας Φρετζάγιας, Καθηγητής Παιδιατρικής Πανεπιστημίου Αθηνών, Επιστημονικός Σύμβουλος Διοίκησης, Παιδιατρικό Κέντρο Αθηνών

Tι πρέπει να ξέρουμε για τον ιο RSV που κυκλοφορεί στην κοινότητα αυτή την  εποχή;

Στην τρέχουσα χρονιά παρατηρήθηκε ευρεία διασπορά στην κοινότητα του ιού RSV ή αναπνευστικού συγκυτιακού ιού μαζί με τους ιούς της γρίπης και  μεταλλάξεις του SARS- CoV-2. Η έκταση μάλιστα ήταν στο βαθμό που να θεωρείται από την Παιδιατρική κοινότητα ότι η λοίμωξη αυτή συναγωνίζεται επάξια τη διασπορά της νόσου COVID-19 στους ενήλικες.

Κάθε  χρόνο γίνονται επιδημικές εξάρσεις του ιού RSV. Τι διαφορετικό συμβαίνει φέτος;

α) O ιός δεν ακολούθησε φέτος την τυπική νοσογόνο περίοδο που είναι οι μήνες Ιανουάριος, Φεβρουάριος και αποδρομή εγκαίρως την άνοιξη αλλά επεκτάθηκε σχεδόν ομότιμα σε όλη τη διάρκεια του έτους ακόμη και τους καλοκαιρινούς  μήνες.

β) H επιδημική έξαρση του ιού RSV αυτή τη χρονιά είναι μεγαλύτερη και σοβαρότερη ενώ σε κυκλοφορία βρίσκονται και άλλοι ιοί (SARS-CoV-2, γρίπη, εντεροϊός 68, ρινοϊοί, παραγρίπη).

γ) Eικασίες  γίνονται χωρίς να μπορεί προβλεφθεί ποια βαρύτητα θα έχει η κλινική εικόνα σε περίπτωση συν λοίμωξης μια και έπαψε, τουλάχιστον για φέτος, να είναι διακριτή η χρονολογική εμφάνιση των διαφόρων ιογενών λοιμώξεων.

δ) η  γρίπη έχασε και αυτή, την συγκεκριμένη χρονική περίοδο εμφάνισης της.

Γιατί είναι τόσο μεγάλος ο αριθμός των παιδιών που προσβάλλονται από τον ιό RSV αυτό το χρόνο;

Αυτό αποδίδεται στο “ανοσιακό χρέος” που έχει υπάρξει.  Κατά κανόνα ο ιός RSV προκαλεί λοίμωξη τον 1Ο χρόνο της ζωής και πρακτικά όλα τα παιδιά έχουν ήδη ανοσοποιηθεί κατά τον 2ο χρόνο της ζωής. Λοίμωξη κατά το 1ο 6μηνο της ζωής είναι ιδιαίτερα σοβαρή λόγω βρογχιολίτιδας ή και πνευμονίας. Μεταγενέστερες λοιμώξεις είναι ήπιες με τον τύπο κοινού  κρυολογήματος. Με τα μέτρα που είχαν ληφθεί για τον ιό SARS-CoV-2 το 2020 δεν υπήρξε νόσηση από τον RSV και έτσι προέκυψε το “ανοσιακό χρέος” με αποτέλεσμα το καλοκαίρι του 2021 με την χαλάρωση των μέτρων να επανεμφανισθεί ο ιός με την λοίμωξη να επιμένει διαχρονικά. Η επιστροφή στις παλιές συνήθειες κοινωνικών επαφών, με τα σχολεία ανοιχτά και την εγκατάλειψη της μάσκας,  τα μη ανοσοποιημένα παιδιά από τα μέτρα του 2020 να πληρώνουν φέτος το “χρέος” τους.

Υποστηρίζεται επίσης η άποψη ότι η αλληλοεπίδραση του ιού SARS- CoV-2 με τους άλλους συνκυκλοφορούντες ιούς επέφερε αλλαγή της επιδημιολογίας του RSV. Η κατάσταση αυτή χαρακτηρίζεται ως “ιογενής παρεμβολή”.

Τελευταία  κυκλοφορεί η άποψη ότι έχει δημιουργηθεί νέο στέλεχος RSV για το οποίο ο παιδικός πληθυσμός στερείται ανοσίας. Τούτο σε συνδυασμό με το  “ανοσιακό χρέος” που έχει δημιουργηθεί λόγω των μέτρων αποτελούν τον τέλειο συνδυασμό για την επίθεση του RSV στην κοινότητα.

Πότε θα επιστρέψουμε στην παλιά επιδημιολογία του RSV;

Είναι μια ενδιαφέρουσα ερώτηση την οποία προς το παρόν κανείς δεν μπορεί να απαντήσει. Η δυνατότητα προληπτικής παρέμβασης,  με την χρονικά προσδιορισμένη, λόγω της διαχρονικής συμπεριφοράς του ιού, χορήγηση του μονοκλωνικού αντισώματος Palivizumab σε 5 δόσεις καλύπτοντας την περίοδο Νοεμβρίου-Μαρτίου, τίθεται υπό αίρεση,  δεδομένης της διασποράς του ιού σε όλη τη διάρκεια του έτους.

Θα υπάρξει πρόληψη του RSV με εμβόλιο;

Οι μέχρι τώρα έρευνες είναι πολλά υποσχόμενες και φαίνεται ότι σύντομα οι προσπάθειες θα ευοδωθούν  με δύο εμβόλια. Το ένα για τα βρέφη, με το εμβόλιο  να χορηγείται στη διάρκεια της κύησης ώστε να υπάρχει διαπλακούντια παθητική ανοσοποίηση. Το άλλο εμβόλιο θα αφορά ενήλικες προχωρημένης ηλικίας στους οποίους ο RSV προκαλεί σοβαρή νόσηση.  Ήδη από τις αρμόδιες Ευρωπαϊκές αρχές έχει εγκριθεί η χορήγηση μακράς προφυλακτικής δράσης του μονοκλωνικού σκευάσματος Nirsevimab για γενική χρήση στα παιδία και όχι μόνο για αυτά που βρίσκονται σε κίνδυνο. Γενικά υπάρχει αυξημένη αισιοδοξία για τα  διαθέσιμα μέσα πρόληψης (εμβόλιο, μονοκλωνικά) μέσα στον επόμενο χρόνο.

(Με βάση το άρθρο: About the RSV surge -This is our COVID. JAMA Published online November 11, 2022)